បទបាឋកថានិងសេចក្ដីអធិប្បាយ សម្ដេចមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងសិក្ខាសាលាស្តីអំពី “ទស្សនៈនិងបទពិសោធន៍នៃកិច្ចខិតខំកសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា”

ឯកឧត្តម​សាស្ត្រាចារ្យ តេតស៊ូយ៉ា វ៉ាតាណាបេ (Tetsuya Watanabe) ប្រធាន​វិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន និង អាស៊ីបូព៌ា (ERIA),ឯកឧត្តម, លោកជំទាវ, លោក, លោកស្រី, និងភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងអស់​ ជាទីមេត្រី! [ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ១] មុននឹងការចាប់ផ្ដើម ខ្ញុំសូមជម្រាបជូនបន្តិចថា ការទទួលបាននូវព័ត៌មានខុស ឬប្រវត្តិខុស ធ្វើឱ្យការវិនិច្ឆ័យសម្រាប់អនាគតក៏ខុស។ ហ្សាយោងទៅលើប្រការថា ហ្សាការតា ជាទីតាំងដំបូងបំផុតក្នុងការចរចាដំណើរការសន្តិភាព បន្ទាប់ពីការចរចារវាងខ្ញុំ ជាមួយនឹងសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ហើយក៏ជាទីតាំងនៃការរៀប​ចំព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើនអំពីដំណើរសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ខ្ញុំចង់យកឱកាសនេះបញ្ចេញនូវបញ្ហាខ្លះ ដែលគេមិនបានដឹង និងដែលអ្នកស្រាវជ្រាវ អ្នកសរសេរសៀវភៅមួយចំនួន រាប់ទាំងជនជាតិកម្ពុជានិងជនបរទេសមួយចំនួន នៅមានការភាន់ច្រឡំ បានសរសេរខុស រហូតចាត់ទុកថាកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសជាធម្មនុ​ញ្ញ​ និង/ឬមានតម្លៃលើសរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាទៀតផង។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា អ្នកទាំងអស់គ្នា អាចរួមជាមួយខ្ញុំ ប្រើពេលវេលាបន្តិច(ដើម្បីសិក្សាអំពីប្រធានបទនេះ)។ នេះជាចំណែកមួយនៃការចែករំលែកបទពិសោធន៍(កសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា) ហើយបន្ទាប់ពីនេះខ្ញុំនឹងធ្វើការបោះពុម្ពឯការជាសៀវភៅតែម្ដង។ ការធ្វើអត្ថាធិប្បាយរបស់ខ្ញុំនៅថ្ងៃនេះ ក៏មានការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ទៅដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ សម្រាប់បណ្ដាទូរទស្សន៍កម្ពុជា និងចែករំលែកដល់ប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរ។ សង្ឃឹមថាអ្នកទាំងអស់គ្នានឹងអត់ធ្មត់ស្ដាប់។ អ្នកដែលហត់ មិនមែនអ្នកអង្គុយទេ។ អ្នកដែលហត់គឺខ្ញុំអ្នកឈរនិយាយ។ សង្ឃឹមថា អ្នកអង្គុយស្ដាប់មិនហត់ជាងអ្នកឈរនិយាយទេ។ [ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ១] ថ្ងៃនេះ…

សេចក្ដីអធិប្បាយ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រមុខរដ្ឋស្តីទី អញ្ជើញជាអធិបតីពិធីបំពាក់ឋានន្តរស័ក្ដិថ្នាក់នាយឧត្តមសេនីយ៍ផុតលេខផ្កាយមាស៥ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទជូនសម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ និងសម្ដេចកិត្តិសង្គហបណ្ឌិត ម៉ែន សំអន

សម្ដេច ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី! ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានការរីករាយ ក្នុងនាមជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី តំណាងឲ្យព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដើម្បីបំពាក់ឋានន្តរស័ក្ដិ នាយឧត្ដមសេនីយ៍ផុតលេខ ផ្កាយមាស៥ ជូនសម្ដេច ទៀ បាញ់ និងសម្ដេច ម៉ែន សំអន​។ ខ្ញុំសូមឆ្លៀតយកឱកាសនេះបញ្ជាក់បន្តិច។ ខ្ញុំមិនបញ្ជាក់តាមអ្វីដែលជាការព្រៀងទុកទេ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែលើកឡើងអំពីចំណុចមួយចំនួនដើម្បីយើងអាចចាត់ទុកជា(ដំណើរវិវត្តន៍នៃ)ប្រវត្តិសាស្រ្ត។ ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ ខ្ញុំក៏ (១) បានផ្ដល់នូវឯកសារប្រមាណជា ២០ឬ ៣០គីឡូក្រាម ជូនទៅនាយឧត្ដមសេនីយ៍ ណឹម សុវត្ថិ ជូនទៅសម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ ពិនិត្យមើល ដោយឯកសារទាំងនោះមានការពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងសាំញ៉ាំជាច្រើនក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត។ សៀវភៅទាំងអស់ដែលខ្ញុំបានសរសេរគឺបានបញ្ជូនទៅទីនោះ។ អ្វីដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ដំបូងបំផុត គឺសម្រាប់ពួកយើងដែល(ត្រូវបានបំ)ពាក់ឋានន្តរស័ក្ដិជូននៅថ្ងៃនេះ គឺបានចូលទាហាន មិនតិចជាង ៥៥ឆ្នាំទេ។ ខ្ញុំនិងសម្ដេច ម៉ែន សំអន ចូលទាហានស្មើគ្នា គឺនៅឆ្នាំ១៩៧០។ គិតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេល ៥៥ឆ្នាំ។ ដោយឡែក សម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ គឺលឿនមុននោះ ដោយសភាពការណ៍ពេលនោះ…

បាឋកថា របស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាធិបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គសភាអង្គរជាតិដើម្បីភាព អត់ឱន និងសន្តិភាព (IPTP) លើកទី១១

[ចាប់ផ្តើមសេចក្តីអធិប្បាយ១] ថ្ងៃនេះ ដែលខ្ញុំអង្គុយតុមួយម្នាក់ឯង ប្រហែលជាមិនហួសហេតុពេកទេ។ នេះក៏ជាការស្មើភាពដែរ ដោយ​ថាអ្នកទាំងអស់គ្នាអង្គុយស្តាប់ ឯខ្ញុំអ្នកនិយាយ។ បើសិនខ្ញុំទៅនិយាយនៅទីនោះ គឺប្រហែលជាវាត្រឹមត្រូវហើយ ក៏ប៉ុន្តែវាអយុត្តិធម៌បន្តិចសម្រាប់ខ្ញុំ ដោយសារតែខ្ញុំត្រូវនិយាយច្រើន។ គេតម្រូវឱ្យខ្ញុំត្រូវធ្វើបាឋកថាទាក់ទងនឹងបទពិសោធន៍របស់កម្ពុជា។ ដូច្នេះ សូមមានការយោគយល់ដែលខ្ញុំត្រូវអង្គុយនិយាយ ត្រឹមតែ ១ម៉ោង ឬលើស ១ម៉ោងបន្តិច អំពីបញ្ហាដែលមានមកស្ទើរតែកន្លះសតវត្សរ៍ ឬអាចនិយាយថាជាងកន្លះសតវត្សរ៍ផង។ អាចនឹង(មានពេលមិន)មិនគ្រប់គ្រាន់។ ប៉ុន្តែ សូមអធ្យាស្រ័យដោយសារតែបាឋកថាទាក់ទងនឹងបទពិសោធរបស់កម្ពុជាវាវែងបន្តិច បើឱ្យខ្ញុំធ្វើសុន្ទរកថាវាខ្លី។ អញ្ចឹងសូមអធ្យាស្រ័យ។ [ចប់សេចក្តីអធិប្បាយ១] ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំពិតជាមានសេចក្តីរីករាយ ដោយបានចូលរួមជាគណៈអធិបតី នាឱកាសដ៏វិសេសវិសាលនេះ និងចែករំលែកបទពិសោធដឹកនាំផ្ទាល់របស់ខ្ញុំ ក្នុងការកសាងកម្ពុជាឡើងវិញ ទាំងក្នុងដំណាក់កាលសង្គ្រាម និងក្រោយសង្គ្រាម ជាពិសេស ក្នុងការរំដោះជាតិ ការផ្សះផ្សាជាតិ ដំណើរការនៃការកសាងជាតិឡើងវិញ និងការកសាងសន្តិភាព ដែលរំដោះប្រទេសដ៏កម្សត់មួយនេះ ឱ្យចាកផុតទាំងស្រុងពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ដ៏ឃោឃៅ និងពីភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាមដ៏រ៉ាំរៃ ដោយសម្រេចបានសន្តិភាពពេញលេញ ដែលកម្ពុជាពុំធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេល ៥០០ ឆ្នាំនៅ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ការថែរក្សាបាននូវចីរភាពនៃសន្តិភាព និងវឌ្ឍនភាពសង្គមយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដែលប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់កំពុងក្រេបជញ្ជក់ផ្លែផ្កាសព្វថ្ងៃនេះ។ កាលពីដើមខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះ ខ្ញុំបានទទួលសញ្ញាបត្របណ្ឌិតកិត្តិយស «ភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងការកសាងសន្តិភាព» ពី…