(២៤) ប្រើប្រាស់ព្រឹត្តិការណ៍ប្រកួតស៊ីហ្គេមនៅកម្ពុជា ជាចលនាកីឡាជាតិ ... សូមឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការនៃស៊ីហ្គេមដែលយើងរង់ចាំជាង ៦០ ឆ្នាំហើយ តាមប្រវត្តិ គឺ ៦៤ ឆ្នាំ ដែលយើងរង់ចាំ។ សូមឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងប្រើប្រាស់ឱកាស នៃការប្រកួតស៊ីហ្គេមនៅកម្ពុជា ជាទៅជាចលនា(ចូលរួមកីឡា)ជាតិ មិនមែនជាបញ្ហាដាច់ដោយឡែករបស់វិស័យកីឡានៅទីក្រុងភ្នំពេញទេ ធ្វើម៉េចឱ្យប្រទេសរបស់យើងស្អាត។ មនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់នឹងមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញ។ គ្រាន់តែកីឡាករ/ការនីជិតម៉ឺន(នាក់)ទៅហើយ ដែលមកប្រកួត ...។

(២៥) រស់បាន ២០ ឆ្នាំទៀត នឹងបានឃើញប្រជាជនកើនដល់ ២០ លាន(នាក់) ... ជំនាន់ អាពត អត់អីស៊ី។ អាពត វាមិនឱ្យស៊ីដល់ឥឡូវនេះពេទ្យមិនឱ្យស៊ីតែម្ដង ... ជីវិតមនុស្សមើលមិនទៀងទេ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំមានជំនឿច្បាស់ថា ខ្ញុំមាន(អាយុ)លើស ៩០ (ឆ្នាំ)។ ខ្ញុំនៅចាំមើលរហូតដល់ប្រជាជនកើនឡើងរហូតដល់ ២០ លាន(នាក់) ដែលខ្ញុំចាប់ផ្ដើមពីប្រជាជនត្រឹមតែ ៥ លាន(នាក់)។ ឥឡូវ ប្រជាជនយើងកើនឡើងដល់ ១៧ លាន(នាក់)ហើយ។ បើខ្ញុំរស់នៅបាន ២០ ឆ្នាំទៀត ខ្ញុំនឹងបានឃើញប្រជាជនយើងកើនឡើងប្រមាណជា២០ លាន(នាក់) ជាមួយនឹងសមិទ្ធផលដទៃ ដែលបានកសាង ...។

(២៧) កម្ពុជាគ្មានសមត្ថភាពផ្ដល់ជំនួយយោធា តែជួយបណ្ដុះបណ្ដាលអ្នកដោះមីនឱ្យអ៊ុយក្រែន ... កម្ពុជាមិនបានផ្ដល់ជំនួយយោធាឱ្យអ៊ុយក្រែនទេ។ កម្ពុជាគ្មានសមត្ថភាពដើម្បីផ្ដល់ជំនួយយោធាឱ្យអ៊ុយក្រែនទេ។ ឯរឿងកម្ពុជាជួយបណ្ដុះបណ្ដាលឱ្យអ្នកដោះមីនអ៊ុយក្រែន គឺជាកិច្ចការមនុស្សធម៌សុទ្ធសាធ។ កម្ពុជាបានបញ្ជូនកងទ័ពទៅធ្វើការដោះមីននៅក្រៅប្រទេស រួមចំណែកការពារសន្តិភាពក្រោមឆ័ត្រអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ឥឡូវយើងមានកងទ័ពឈរជើង នៅ៤ ប្រទេសគឺនៅម៉ាលី, សូដង់ខាងត្បូង, លីបង់, អាហ្រិកកណ្ដាល។ កាលពីមុនយើងមានតាំងពីនៅ(ប្រទេស)ស៊ីរី, ឆាដ, ស៊ីព្រ (នៅខាង)អឺរ៉ុប។ ម៉េចបានយើងទៅដល់ហ្នឹង? វាមានតំបន់មួយ គឺជម្លោះរវាងទួគីជាមួយនឹងស៊ីព្រ។ តំបន់ហ្នឹងមានមានមីន។ អង្គការសហប្រជាជាតិយកកងទ័ពយើងទៅជួយដោះមីននៅកន្លែងហ្នឹង។ យើងបានបញ្ជូនកម្លាំងទៅជួយដោះមីន ដែលជាឃាតករលាក់មុកនៅតាមប្រទេសនានា ...។

(២៨) កម្ពុជាមិនបានបញ្ជូនកងទ័ព ហើយក៏មិនបានបញ្ជូនគ្រូដោះមីនទៅប្រទេសអ៊ុយក្រែនទេ ... យើងបានជួយបណ្ដុះបណ្ដាលអ្នកដែលមកពីកូឡុំប៊ី និងប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត មករៀនដោះមីននៅកម្ពុជា។ យើងមានមជ្ឈមណ្ឌលមីនអាស៊ាន ដែលមានទីតាំងនៅកម្ពុជា។ ខ្ញុំសូមជម្រាបថា ប្រទេសណាក៏ដោយ ដែលចង់មករៀនដោះមីននៅកម្ពុជា សូមអញ្ជើញ រាប់ទាំងប្រទេសរុស្សី យើងជួយបណ្ដុះបណ្ដាលឱ្យទាំងអស់។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ កម្ពុជាមិនបានបញ្ជូនកងទ័ពចូលទៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនទេ ហើយក៏មិនបានបញ្ជូនគ្រូដោះមីនរបស់យើងចូលទៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនដែរ។ ដូច្នេះអ្វីដែលជាកិច្ចការដែលយើងធ្វើនេះគឺកិច្ចការមនុស្សធម៌សុទ្ធសាធ។ ការបំផ្លាញចោលគ្រាប់មីននិងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ គឺជាកិច្ចការដែលត្រូវធ្វើនៅគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់នៅលើពិភពលោកនេះ ...។

(២៩) ប្រទេសទាំងឡាយណាដែលចង់រៀនដោះមីន សូមអញ្ជើញមករៀននៅកម្ពុជា ខ្ញុំក៏សូមបញ្ជាក់ ក្នុងឋានៈជាអ្នកសម្រេចចិត្តខាងនយោបាយដែលទទួលការខុសត្រូវលើនយោបាយក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេសថា កម្ពុជានឹងទទួលយកប្រទេសណាក៏ដោយ ដែលចង់រៀនដោះមីន សូមមករៀននៅកម្ពុជា។ កម្ពុជាទទួល។ សូមកុំឱ្យកម្ពុជាចូលទៅពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងសកម្មភាពយោធានៅអ៊ុយក្រែន។ កម្ពុជាគ្មានសមត្ថភាពធ្វើបែបនោះទេ។ ប៉ុន្តែកិច្ចការមនុស្សធម៌ទាក់ទងនឹងការកំចាត់ចោលគ្រាប់មីន កម្ពុជាមានបទពិសោធន៍ជូរចត់។ ស្លាប់ពលរដ្ឋ និងពិការពលរដ្ឋច្រើនណាស់។ ដូច្នេះ កម្ពុជាមិនអាចបើកភ្នែកមើលសោកនាដកម្មនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនានាទេ។ កូឡុំប៊ីមករៀនច្រើនជាងគេនៅស្រុកខ្មែរ ... រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា កំពុងទស្សនកិច្ចនៅជប៉ុន។ ខ្ញុំថាឱ្យពិភាក្សាជាមួយជប៉ុនបន្ថែមទៅ។ ជប៉ុនមានធនធានហិរញ្ញវត្ថុ កម្ពុជាមានទីតាំងសម្រាប់ការហ្វឹកហាត់ ... គ្រប់ទ្វីបទាំងអស់ដែលចង់អញ្ជើញមករៀន កម្ពុជាជួយបង្រៀន ...។

​

សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន,
ចែកសញ្ញាបត្រជូននិស្សិតនៃសាកលវិទ្យាល័យវេស្ទើន, ២៦ មករា ២០២៣។

... អរគុណចំពោះគ្រីស្ទបរិស័ទទាំងអស់ ដែលបានចូលរួមការពារនូវសន្តិភាព ហើយដែលបានចូលរួមក្នុងការប្រយុទ្ធទប់ស្កាត់ជាមួយនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ និងក៏បានចូលរួមដើម្បីអភិវឌ្ឍព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ខ្ញុំធ្លាប់បាននិយាយច្រើនលើកហើយថា ការខុសគ្នាខាងជាតិសាសន៍ និងសាសនា មិនមែនជាឧបសគ្គនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិនោះទេ។ សូមកុំនាំគ្នាចាប់បង្ខំឲ្យអ្នកនេះជឿសាសនានេះ ជឿសាសនានោះ ឬនិកាយនេះ ឬនិកាយនោះ។ វាមិនអាចទៅរួចទេ។ យើងទាំងអស់គ្នា ពិតជានៅចងចាំបានថា យើងបានចងភ្ជាប់នូវជោគវាសនារបស់យើងជាមួយគ្នា តាំងពីអតីតកាលមកដល់ពេលនេះ ...

… ការចងចាំរបស់យើង នៅក្នុងអតីតកាលដែលមានប្រវត្តិតាំងពី ១៩២៣ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេល ១០០ ឆ្នាំ។ តើ ១០០ ឆ្នាំនេះ គ្រីស្ទសាសនាបានឆ្លងកាត់អ្វីខ្លះទៅ? មិនខុសពីសាសនាដទៃទៀត ក្នុងនោះមានព្រះពុទ្ធសាសនា និងអ៊ីស្លាមសាសនា ក៏បានឆ្លងកាត់នូវសង្គ្រាម ផលវិបាកនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត និងដំណាក់កាលនៃសង្គ្រាមជាបន្ត។ នោះហើយគឺជាការចងភ្ជាប់នៃជោគវាសនានៃបណ្តាសាសនាទាំងអស់ ជាតិសាសន៍ទាំងអស់ ដែលរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា ជាមួយសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ខ្លួន។ ពេលយើងមានទុក្ខ គឺយើងមានទុក្ខទាំងអស់គ្នា។ តាមរយៈនេះ អ្នកទាំងអស់គ្នាអាចយល់ដឹងបានហើយថា ៧ មករា មិនមែនគ្រាន់តែធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនៃជីវិតមនុស្សប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែបានធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញនូវសាសនាទាំងអស់ រាប់ទាំងគ្រីស្ទសាសនាផងដែរ …

… សន្តិភាពដែលយើងរកបានដោយលំបាក មិនមែនសម្រាប់តែព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលជាសាសនារបស់រដ្ឋ ឬសម្រាប់អ្នកណាមួយនោះទេ។ យើងបានទទួលផលប្រយោជន៍ពីសន្តិភាពតាមរយៈនយោបាយឈ្នះឈ្នះទាំងអស់គ្នា រាប់ទាំងគ្រីស្ទសាសនាផងដែរ។ យើងត្រូវរួមគ្នាដើម្បីថែរក្សានូវសន្តិភាពដែលយើងរកបានដោយលំបាកនេះ ហើយពាក្យអរគុណសន្តិភាពបាននិងកំពុងលាន់ឮរំពងនៅទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ តើអ្នកទាំងអស់គ្នានៅទីនេះ បើទោះបីជាមានចំនួនមិនច្រើនដូចជាព្រះពុទ្ធសាសនា ប៉ុន្តែអ្នកទាំងអស់គ្នាបាននិងកំពុងឃើញអ្នកដែលកាន់គ្រីស្ទសាសនានៅប្រទេសអ៊ុយក្រែនឬទេ? តើបានឃើញសោកនាដកម្មដែលបានកើតក្នុងប្រទេសដែលមានសង្គ្រាម ក្នុងនោះគ្រីស្ទសាសនាក៏បានរងទុក្ខវេទនាផងដែរ។ សម្រាប់កម្ពុជា នៅពេលនេះ ក្រោមម្លប់នៃសន្តិភាព យើងកំពុងតែទទួលផល ... ដូច្នេះត្រូវប្រើប្រាស់ឲ្យអស់នូវសក្តានុពលនៃសន្តិភាព ដើម្បីធានាដល់ការអភិវឌ្ឍរបស់យើង …

សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន,
ខួប១០០ឆ្នាំ នៃប្រិយសម្ព័ន្ធគ្រីស្ទបរិស័ទកម្ពុជា ហៅ «មរតកដំណឹងល្អ», ២៧ មករា ២០២៣។