សុន្ទរកថា និងការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែម របស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ស្ដីពី​​ “ទំនាក់ទំនង កម្ពុជា-ទីម័រឡេស្តេ និងបេក្ខភាពទីម័រឡេស្តេជាសមាជិកសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ាន

លោកជំទាវ ម៉ារៀ ហ្វឺណាន់ដា ឡេ ប្រធានសភាជាតិនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យទីម័រឡេស្តេ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី! [ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ១] ជាដំបូង ខ្ញុំសូមពាំនាំនូវការសាកសួរសុខទុក្ខពីសម្ដេចប្រធានសភាកម្ពុជា ជូនចំពោះលោកជំទាវប្រធាន។ ហើយខ្ញុំក៏សូមយកឱកាសនេះថ្លែងអំណរគុណចំពោះតំណាងគណបក្សនយោបាយក្នុងសភាទីម័រឡេស្តេ ដែលបានបង្ហាញពីសមានចិត្តចំពោះខ្ញុំ ក៏ដូចជាព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅក្នុងការថ្លែងអម្បាញ់មិញនេះ។ នោះបង្ហាញអំពីមិត្តភាពដ៏រឹងមាំរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ។ [ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ១] ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំពិតជាមានក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យទីម័រឡេស្តេជាលើកទី២។ ទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់ខ្ញុំលើកទី១ គឺនៅឆ្នាំ២០១៦  ដែលកាលណោះខ្ញុំនៅកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។  ខ្ញុំសូមអរគុណចំពោះការទទួលស្វាគមន៍យ៉ាង​កក់ក្តៅចំពោះរូបខ្ញុំ ព្រមទាំងប្រតិភូអមដំណើរ និងការរៀបកិច្ចប្រជុំជាពិសេសនេះឡើងដើម្បីឱ្យខ្ញុំបានធ្វើបទឧទ្ទេសនាម​ចែករំលែកទស្សនៈស្តីពី ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ទីម័រឡេស្តេ ព្រមទាំងបទពិសោធរបស់កម្ពុជា ក្នុងការត្រៀមចូលជាសមាជិកអាស៊ានកាលពី ២៦ ឆ្នាំមុន ស្របពេលដែលទីម័រឡេស្តេ កំពុងត្រៀមខ្លួន​ក្លាយជា​សមាជិកអាស៊ានពេញសិទ្ធិ នាពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខនេះ។ ក្នុងរយៈពេល ៤៤ ឆ្នាំនៃអាជីពនយោបាយរបស់ខ្ញុំ ពីឆ្នាំ១៩៧៩ (ឬអាចចាត់ទុកថាប្រហែលជាជាងកន្លះសតវត្សរ៍នៃអាជីពបម្រើការងាររបស់ខ្ញុំ មុនកាន់តំណែងនយោបាយ) រហូតដល់ពេលលែងកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅឆ្នាំ២០២៣ សមិទ្ធផលជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយ​សម្រាប់រូបខ្ញុំ ក៏ដូចជាប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល នោះគឺការចូលជាសមាជិកអាស៊ាន នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៩ និងការដឹកនាំប្រកបដោយជោគជ័យនូវអង្គការ​តំបន់មួយនេះ ក្នុងនាមប្រធាន​ប្តូរវេន​រហូតដល់ ៣លើក។ អ្វីដែលគួរឱ្យ​កត់សម្គាល់នោះ គឺកម្ពុជាហ៊ានទទួល​ធ្វើ​ជាប្រធាន​ លើកទី១…

បទបាឋកថានិងសេចក្ដីអធិប្បាយ សម្ដេចមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងសិក្ខាសាលាស្តីអំពី “ទស្សនៈនិងបទពិសោធន៍នៃកិច្ចខិតខំកសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា”

ឯកឧត្តម​សាស្ត្រាចារ្យ តេតស៊ូយ៉ា វ៉ាតាណាបេ (Tetsuya Watanabe) ប្រធាន​វិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន និង អាស៊ីបូព៌ា (ERIA),ឯកឧត្តម, លោកជំទាវ, លោក, លោកស្រី, និងភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងអស់​ ជាទីមេត្រី! [ចាប់ផ្ដើមសេចក្ដីអធិប្បាយ១] មុននឹងការចាប់ផ្ដើម ខ្ញុំសូមជម្រាបជូនបន្តិចថា ការទទួលបាននូវព័ត៌មានខុស ឬប្រវត្តិខុស ធ្វើឱ្យការវិនិច្ឆ័យសម្រាប់អនាគតក៏ខុស។ ហ្សាយោងទៅលើប្រការថា ហ្សាការតា ជាទីតាំងដំបូងបំផុតក្នុងការចរចាដំណើរការសន្តិភាព បន្ទាប់ពីការចរចារវាងខ្ញុំ ជាមួយនឹងសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ហើយក៏ជាទីតាំងនៃការរៀប​ចំព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើនអំពីដំណើរសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ខ្ញុំចង់យកឱកាសនេះបញ្ចេញនូវបញ្ហាខ្លះ ដែលគេមិនបានដឹង និងដែលអ្នកស្រាវជ្រាវ អ្នកសរសេរសៀវភៅមួយចំនួន រាប់ទាំងជនជាតិកម្ពុជានិងជនបរទេសមួយចំនួន នៅមានការភាន់ច្រឡំ បានសរសេរខុស រហូតចាត់ទុកថាកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសជាធម្មនុ​ញ្ញ​ និង/ឬមានតម្លៃលើសរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាទៀតផង។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា អ្នកទាំងអស់គ្នា អាចរួមជាមួយខ្ញុំ ប្រើពេលវេលាបន្តិច(ដើម្បីសិក្សាអំពីប្រធានបទនេះ)។ នេះជាចំណែកមួយនៃការចែករំលែកបទពិសោធន៍(កសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា) ហើយបន្ទាប់ពីនេះខ្ញុំនឹងធ្វើការបោះពុម្ពឯការជាសៀវភៅតែម្ដង។ ការធ្វើអត្ថាធិប្បាយរបស់ខ្ញុំនៅថ្ងៃនេះ ក៏មានការផ្សាយបន្តផ្ទាល់ទៅដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ សម្រាប់បណ្ដាទូរទស្សន៍កម្ពុជា និងចែករំលែកដល់ប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរ។ សង្ឃឹមថាអ្នកទាំងអស់គ្នានឹងអត់ធ្មត់ស្ដាប់។ អ្នកដែលហត់ មិនមែនអ្នកអង្គុយទេ។ អ្នកដែលហត់គឺខ្ញុំអ្នកឈរនិយាយ។ សង្ឃឹមថា អ្នកអង្គុយស្ដាប់មិនហត់ជាងអ្នកឈរនិយាយទេ។ [ចប់សេចក្ដីអធិប្បាយ១] ថ្ងៃនេះ…

បាឋកថា សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រធានបទ​ “កម្ពុជា និងអាស៊ាន, អាស៊ាន និងពិភពលោក​”

ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត កៅ គីមហួន អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន​ឯកឧត្តមលោកជំទាវ តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍ប្រចាំ​អាស៊ាន និង​ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតទីម័រខាងកើតឯកឧត្តមលោកជំទាវ ឯកអគ្គរដ្ឋទូត តំណាងអង្គទូតនៃបណ្តាប្រទេសដៃគូសន្ទនារបស់អាស៊ាន និងបណ្តាប្រទេសដៃគូផ្សេងទៀតឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី និងភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងអស់​ ជាទីមេត្រី! ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំ​ពិតជាក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង​ ដែលបាន​មក​ទស្សនកិច្ច​នៅលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន​ និងធ្វើបាឋកថាទាក់ទងនឹង​អាស៊ាន ក្នុង​នាម​​ជាអតីតប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេស​សមាជិក​អាស៊ានមួយរូប ដែល​បាន​ធ្វើ​ជា​ប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាន រហូតដល់ទៅ ៣ លើក​នៅក្នុងអាជីពនយោបាយ​របស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំ​ពិតជាមាន​អនុស្សាវរីយ៍ច្រើនរាប់មិន​អស់ជាមួយ​អាស៊ាន ហើយ​ខ្ញុំ​សូម​ឆ្លៀតយក​ឱកាសនេះ នៅទីកន្លែងនេះ ដើម្បី​សម្តែង​ការ​គោរព​ដល់​បណ្តា​ស្ថាបនិក​ដ៏ឧត្តុង្គ​ឧត្តម​របស់អាស៊ាន ព្រម​ទាំង​អតីតមេដឹកនាំ​អាស៊ាន​ទាំងឡាយ ដែល​បាន​បូជា​កម្លាំងកាយ និងស្មារតី និងចូលរួម​ចំណែក​ជាបញ្ញាញាណ​ ប្រកបដោយ​គតិបណ្ឌិត នៅក្នុង​ការ​កសាង រៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធស្ថាប័ន និងនិម្មាបនកម្ម​តំបន់ដែល​យកសន្តិភាពនិងប្រជាជនជាស្នូល​។​ ជាមួយ​នឹង​ភាពចម្រុះដ៏សម្បូរបែប​របស់អាស៊ាន ទាំង​លើទិដ្ឋភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងវប្បធម៌ ខ្ញុំ​ពិតជា​មិន​អាច​និយាយជំនួ​ស​ឱ្យ​ប្រទេស​អាស៊ាន​ទាំងអស់នោះឡើយ​ តែខ្ញុំ​អាច​ចែក​រំលែកបាន​ពីជ្រុងមួយ​ នៃទស្សនៈរបស់​ប្រទេសសមាជិក​ ដែល​ចូល​ក្រោយគេ​ ប៉ុន្តែ មិនមែន​សមាជិកកូនពៅ ដោយសារថា យើងនឹង​មាន​បន្ថែម​ប្រទេសទីម័រឡេស្តេ ជាសមាជិកថ្មី ក្នុងពេល​ដ៏ឆាប់ខាងមុខ។ ដោយ​ហេតុថា អាស៊ាន តែងតែបាន​ទាក់ទាញ​ការចាប់អារម្មណ៍ច្រើន​ ពីសំណាក់​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ និងអ្នកតាមដាន…