Speech given by the Prime Minister on national and international occasions, review conference, etc. in English and in Khmer
(១) អាវបញ្ជាក់ស្ថានភាពនិងធ្វើសកម្មភាពតម្រង់ឆ្ពោះមកប្រជាពលរដ្ឋជួបការលំបាក, ទឹកជំនន់មិនធំដូចឆ្នាំ ២០២០ ទេ ប៉ុន្តែស្រកយឺត បង្កផលប៉ះពាល់ទ្រង់ទ្រាយធំគួរសម, គួបផ្សំសកម្មភាពរបស់រដ្ឋ ជាមួយការរៃអង្គាសពីសប្បុរសជននានា ស្រាយជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំពិតជាមានការរីករាយដែលបានមកជួបបងប្អូនសារជាថ្មីម្តងទៀត ជាមួយនឹងទីកន្លែងដដែល ដែលមានបងប្អូនមួយចំនួនមកជួបខ្ញុំនៅកន្លែងហ្នឹងតាំងពី ២ ឆ្នាំមុន ហើយខ្ញុំក៏ស្លៀកពាក់អាវរបស់ខ្ញុំដដែលដែរ។ ចាត់ទុកថា ពាក់អាវមិនដែលឃើញដោះ។ កាលណាខ្ញុំពាក់អាវហ្នឹង គឺមានន័យថាស្ថានភាពបានមកដល់ ហើយគោលដៅរបស់ខ្ញុំគឺតម្រង់ឆ្ពោះមកជួបប្រជាពលរដ្ឋ។ អាវនេះបន្ទាប់ពីខ្ញុំចាកចេញពីនយោបាយអីទៅ ប្រហែលគេអាចយកទៅដាក់សារៈមន្ទីរ នៅវិមានឈ្នះឈ្នះ ព្រោះមានអាវប៉ុន្មាននោះសម្រាប់ពាក់ជួបប្រជាពលរដ្ឋ ពេលដែលជួបការលំបាក រាប់ទាំងទឹកជំនន់សហសតវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០០០ ផងដែរ។ អនុញ្ញាតឲ្យខ្ញុំពាំនាំនូវព្រះរាជបណ្តាំសួរសុខទុក្ខពីព្រះមហាក្សត្រជាទីសក្ការៈរបស់យើង ក៏ដូចជាសម្តេចម៉ែ ដែលព្រះអង្គបានផ្តាំផ្ញើព្រះរាជបណ្តាំសួរសុខទុក្ខ និងចូលរួមរំលែកនូវការលំបាករបស់ប្រជាជននៅទូទាំងប្រទេស និយាយជារួម និងនិយាយដោយឡែក សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង។ ព្រះអង្គទាំងទ្វេតែងតែយកព្រះទ័យទុកដាក់ជាមួយនឹងសុខទុក្ខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយក៏បានគាំទ្រគ្រប់សកម្មភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាផ្នែកពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយ ដែលទាក់ទងជាមួយនឹងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង។ ខ្ញុំក៏សុំយកឱកាសនេះសំដែងជូនក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ចំពោះបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋដែលទទួលការរងគ្រោះដោយសារទឹកជំនន់។ ពិតមែនតែឆ្នាំនេះ ទឹកជំនន់មិនធំពេក ដូចជាឆ្នាំ ២០២០ នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែដោយសារទឹកស្រកយឺត វាបង្កនូវផលប៉ះពាល់ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំគួរសម ដែលចាំបាច់ត្រូវមានអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ថ្នាក់ជាតិ។ ខ្ញុំក៏សុំយកឱកាសនេះ សំដែងនូវការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះអាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យ…
ថ្ងៃនេះខ្ញុំរីករាយដែលបានមកជួបជាមួយបងប្អូននៅតំបន់ពាក់ស្នែង ហើយក៏ជាលើកដំបូងដែរ។ មុននេះខ្ញុំធ្លាប់តែលឺឈ្មោះ ពាក់ស្នែង។ តំបន់ពាក់ស្នែងគឺជាតំបន់ដ៏ស្រួចស្រាលមួយកាលពីសម័យសង្គ្រាម។ រហូតមកដល់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩០ ប៉ុន្មានទេ? ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសត្រូវបានអនុវត្តហើយ មានជនជាតិអូស្ត្រាលីម្នាក់ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់ពីតំបន់ពាក់ស្នែងនេះយកទៅសម្លាប់នៅអន្លង់វែងឯណោះ នៅពេលដែលយើងមិនទាន់បានបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅឆ្នាំ ១៩៩៨។ ឥឡូវនេះ តំបន់ពាក់ស្នែងក្លាយទៅជាតំបន់អភិវឌ្ឍថ្មីមួយ ដែលរៀបចំសម្រាប់បងប្អូនដែលរស់នៅក្នុងតំបន់មានការហាមឃាត់ (ដែលមានការ)ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងហេដ្ឋារចនាសម័្ពន្ធអង្គរ។ អម្បាញ់មិញឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជា សុផារ៉ា ប្រធានក្រុមការងារតម្រង់ទិសពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ (បានជំរាបជូនហើយ និង)ដែលយើងទាំងអស់គ្នាបានដឹងហើយ។ ខ្ញុំគិតថា បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនេះបានស្តាប់សារដែលខ្ញុំបានជួបប្រជាពលរដ្ឋនៅឯតំបន់ រុនតាឯក ចំនួន ៣ ដងរួចហើយ។ ខ្ញុំសូមអរគុណចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមតម្រង់ទិស និងក្រុមការងារទាំងអស់ដែលបានខិតខំធ្វើឱ្យតំបន់ពាក់ស្នែងនេះ រៀបចំបានឆាប់រហ័សសម្រាប់ទទួលយកប្រជាពលរដ្ឋ ដែល(យើង)មិនអាចទទួលបានតទៅទៀតនៅឯ រុនតាឯក។ កម្លាំងវិស្វកម្មនិងកម្លាំងនានាបានខិតខំធ្វើកិច្ចការងារនេះ ដើម្បីបើកផ្លូវចូលមកតំបន់(ពាក់ស្នែង)នេះ និងរៀបចំដាក់ការអនុវត្តហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា ដូចជា(អ្វីដែលយើងបាននិងកំពុងធ្វើនៅ)តំបន់ រុនតាឯក ផងដែរ។ មុនចូលដល់បញ្ហាហ្នឹង អនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំបានជម្រាបថា នៅក្នុងការដាក់ជូនសម្រាប់បងប្អូនទាំងអស់នៅទីនេះគឺមាននំបុ័ង មានទឹកក្រូច មានទឹកសុទ្ធ។ សុំកុំខ្លាចចិត្តអី។ ពេលដែលខ្ញុំនិយាយ (ក៏សូមបងប្អូន)ពិសារទៅចុះ ព្រោះតាការគិតគូរបស់ខ្ញុំ រឿងនេះបានចាប់ផ្តើមមក រុនតាឯក លើកទី ២។ ពេលនោះខ្ញុំគិតថា…
(១) មក រុនតាឯក លើកទី៣ ជួបជុំដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃការចាប់ផ្តើម, ប្រជាពលរដ្ឋដូរទីលំនៅចេញពីតំបន់អង្គរដើម្បីគោរពលក្ខខណ្ឌតម្រូវដោយ UNESCO ថ្ងៃនេះគឺមានការរីករាយដែលបានមកជួបបងប្អូននៅរុនតាឯកសាជាថ្មីម្តងទៀត ប៉ុន្តែជួបអ្នកថ្មីដែលមិនទាន់បានជួប។ មុននឹងខ្ញុំនិយាយតទៅទៀតខ្ញុំគួរតែជម្រាបថានៅនឹងមុខបងប្អូនដែលបានមានរួចទៅហើយនោះមាននំបុ័ង មានទឹកសុទ្ធ មានទឹកក្រូច។ អញ្ចឹងទេ ពេលដែលខ្ញុំនិយាយបងប្អូនអាចទទួលទាននំបុ័ង អាចទទួលទានទឹកក្រូច ទឹកអីតាមចិត្តចង់។ ឯអ្នកដែលអត់គឺខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំក៏មានទឹកដែរ។ ថ្ងៃនេះជាពេលវេលាទី៣ ហើយក៏ខ្ញុំចាត់ទុកថាសម្រាប់ រុនតាឯក ជាការជួបជុំដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃការចាប់ផ្តើម ប៉ុន្តែមិនមែនជាដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃពេលអភិវឌ្ឍទេ។ យើងនឹងមានឱកាសជួបគ្នានៅ រុនតាឯក ជាបន្តបន្ទាប់ទៀត នៅពេលដែលបងប្អូនយើងមករស់នៅទីនេះ។ ខ្ញុំសូមអរគុណចំពោះឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជា សុផារ៉ា ដែលបានដឹកនាំសម្របសម្រួលជាមួយនឹងបណ្តាស្ថាប័ននានា ក្នុងឋានៈជាក្រុមការងារតម្រង់ទិសនៅទីនេះ។ អម្បាញ់មិញឯកឧត្តម ជា សុផារ៉ា បានរាយការណ៍ជូនបងប្អូន ជូនយើងទាំងអស់គ្នានៅទីនេះ អំពីវឌ្ឍនភាពដែលសម្រេចបានដែលធ្វើឡើងដោយស្ថាប័ននានាទាំងផ្នែកទឹក ទាំងផ្នែកអគ្គិសនី ទាំងផ្លូវថ្នល់ ទាំងការកសាងសាលារៀន ទាំងការកសាងវត្តអារាម ការកសាងផ្នែកដទៃទៀតសម្រាប់ដំណើរការនៅក្នុងតំបន់ រុនតាឯក របស់យើងនេះ។ នៅទីនេះ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់ដែលបានធ្វើរួចមកហើយដូចជាសាលារៀន និងកំពុងតែសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា ដែលក្រោយនេះ អាចនិយាយបានដូចច្នោះថានឹងក្លាយជាកូនក្រុងរណបមួយបាន នៅពេលក្រោយទៅទៀត។ ខ្ញុំសូមអរគុណជាមួយស្ថាប័នទាំងអស់ ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យមានវឌ្ឍនភាពនៃកិច្ចការងារនេះ។ ខ្ញុំដឹងច្បាស់ណាស់ថា…
