Speech given by the Prime Minister on national and international occasions, review conference, etc. in English and in Khmer
-ឯកឧត្តម ស្យង់ ព័រ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ប្រចាំនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា -សម្តេច ព្រះអង្គម្ចាស់ អ្នកអង្គម្ចាស់ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី អ្នកនាងកញ្ញា -ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ-អន្តរជាតិទាំងអស់ជាទីរាប់អាន! ខ្ញុំ និងភរិយាពិតជាមានសេចក្តីរីករាយដោយបានចូលរួម «ពិធីជប់លៀងអបអរសាទរខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី ៦០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជា-ចិន» ដែលរៀបចំដោយស្ថានទូតចិននៅរាជធានីភ្នំពេញនាល្ងាចនេះ។ ក្នុងឱកាសដ៏មហោឡារិកនេះ ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនកម្ពុជា និងក្នុង នាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះមិត្តចិន ដែលជានិច្ចកាល តែងតែផ្តល់ការគាំទ្រ ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ បច្ចេកទេស ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស និងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ការគាំទ្រនេះ គឺជាការរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ខ្ញុំសូមរំលឹកបន្តិចថា កម្ពុជា និងចិន បានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ១៩ កក្កដា ១៩៥៨ បន្ទាប់ពីជំនួបទ្វេភាគីលើកទី ១ រវាង ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងឯកឧត្តម ជូ អេន ឡាយ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន ក្នុងអំឡុងពេលចូលរួមសន្និសីទ…
ស្ពានអាកាសចោមចៅជាស្ពានអាកាសទី ៦ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ សម្ដេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី បងប្អូនជនរួមជាតិដែលបានអញ្ជើញចូលរួមនៅទីនេះ ជាទីគោរពនឹករលឹក។ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំពិតជាមានការរីករាយ ដែលបានចូលរួមបើកការដ្ឋានសាងសង់ស្ពានអាកាស និងស្ពានក្រោមដីនៅរង្វង់មូលចោមចៅ ដែលនេះជាប្រភេទស្ពានអាកាសទី ៦ ហើយដែលយើងបានកសាងនៅទីក្រុងរបស់យើង។ ដោយឡែក កសាងដោយក្រុមហ៊ុនអាណិកជនកម្ពុជា មានចំនួន ៥ ដែលនេះជាស្ពានទី ៥។ យើងពិតជាមានការរីករាយ ចំពោះសមិទ្ធផលពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃបានកកើតឡើងក្នុងទីក្រុង ដែលមុននេះ យើងហៅថា ទីក្រុងខ្មោចនៅក្នុងសម័យសង្គ្រាម និងសម័យរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។ ក៏ប៉ុន្ដែរយៈពេលជិត ៤០ ក្រោយ ទីក្រុងមួយនេះមិនមែនជាទីក្រុងស្លាប់ដូចកាលពីអតីតកាលទៀតទេ តែក្លាយជាទីក្រុង ពោរពេញដោយការអភិវឌ្ឍ ទាំងតាមបែបការអភិវឌ្ឍបែបបើកទូលាយ និងការអភិវឌ្ឍបែបស៊ីជម្រៅផងដែរ។ ទីក្រុងភ្នំពេញអភិវឌ្ឍតាមបែបបើកទូលាយ និងបែបស៊ីជម្រៅ ខ្ញុំចង់និយាយការអភិវឌ្ឍបែបបើកទូលាយនៅត្រង់ថា ទីក្រុងភ្នំពេញពីមុននេះមានតែ ៣០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ តែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្ដែឥឡូវនេះ ទីក្រុងនេះបានរីករហូតដល់ជាង ៦០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។ បានសេចក្ដីថា យើងបានកាត់ដីពីខេត្តកណ្ដាលឲ្យទីក្រុងភ្នំពេញជាបន្ដបន្ទាប់ច្រើនលើកច្រើនសារួចមកហើយ។ ឯការអភិវឌ្ឍបែបស៊ីជម្រៅវិញនោះនៅត្រង់ថា ដីកាលពីដើម មួយហិកតា…
… (និយាយរឿងបាល់) ថ្ងៃនេះ បានជួបជុំក្មួយៗសាជាថ្មីម្ដងទៀត ប៉ុន្តែអ្នកនិយាយមុខដដែល ឯចំពោះអ្នកស្ដាប់មុខខុសពីមិ្សលមិញ។ មិ្សលមិញចំនួនជាង ២ ម៉ឺន ៤ ពាន់នាក់ ថ្ងៃនេះចំនួន ២ ម៉ឺន ១ ពាន់នាក់ជាង … មានមន្រ្តីរាជការ ក៏ដូចជាក្រុមគ្រូពេទ្យ និងកងសន្ដិសុខចូលរួមដែរ។ ឯថ្ងៃនេះ ក្មួយៗមកពីកន្លែងផ្សេងៗគ្នា ក្នុងនោះមានស្រុកសាមគ្គីមានជ័យ ស្រុកកំពង់ត្រឡាច ស្រុករលាផ្អៀរ ក្រុងកំពង់ឆ្នាំង ហើយក៏មានក្រុមបើកបររថយន្ត ដើម្បីដឹកកម្មករ/ការិនីផងដែរ។ កាល ៣២ ឆ្នាំមុន ប្រវត្តិនៅតំបន់ខ្លាគ្រហឹម ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ខ្ញុំចង់សួរបន្ដិចថា មានក្មួយៗណានៅម្ដុំ ខ្លាគ្រហឹម? ពូនៅចាំប្រវត្តិនៅខ្លាគ្រហឹមកាលពីឆ្នាំ ១៩៨៦។ បើគិតមកដល់ឥឡូវ ៣២ ឆ្នាំ។ កាលពេលនោះ ពូធ្វើដំណើរតាមទឹក។ ក្នុងរដូវវស្សា ទឹកឡើងខ្ពស់ ហើយកងទ័ពរបស់យើងបោះជំរុំនៅទីទួលមួយនៅវត្តខ្លាគ្រហឹមហ្នឹង។ បន្តទៅទៀត ទៅដល់ពាមឆ្កោក ទៅដល់ព្រៃគ្រីឯណោះ។ កាលហ្នឹង ពេលដែលមកពេលយប់។ ពួកអាពត ស្ទាក់បាញ់ស្លាប់កងទ័ពយើងប៉ុន្មាននាក់។ ខ្ញុំធ្វើដំណើរតាមកូនម៉ារីនតូច កាត់ទន្លេសាប។…
