FN ៖ «យុវជនទាំងអស់ត្រូវតែសិក្សាស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនជាពិសេសរឿងរ៉ាវ ទាក់ទងនឹងរបបខ្មែរក្រហមព្រោះប្រវត្តិសាស្ត្រគឺជាផ្នែកមួយនៃអត្តសញ្ញាណជាតិផង ដែរ»។ នេះគឺជាការថ្លែងរបស់លោក នេត្រ ភក្ត្រា ប្រធានស្តីទីផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈ និងជាមន្ត្រីនាំពាក្យនៃអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា នៅចំពោះមុខ សិស្សានុសិស្ស និងនិស្សិតជាង៤០០នាក់មកពីខេត្តព្រៃវែង និងខេត្តសៀមរាបដែល បានធ្វើទស្សនកិច្ចសិក្សានៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហមថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១៨។ សិស្សនិស្សិតទាំងនេះនឹងបន្តដំណើរទស្សនកិច្ចទៅកាន់សារៈមន្ទីរប្រល័យពូជសាសន៍ ជើងឯង និងគុកទួលស្លែងបន្ថែមទៀត។
ប្រធានស្តីទីផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈរូបនេះ បានថ្លែងថា កាន់តែមានសារៈសំខាន់ថែមទៀតពេលដែលយុវជនបានយល់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សោកសៅរបស់ប្រទេសកម្ពុជាកាលពីអតីតកាល និងចូលរួមទប់ស្កាត់អំពើប្រល័យពូជសាសន៍កុំឱ្យវិលត្រឡប់ និងកើតឡើងសាជាថ្មីនៅលើទឹកដីកម្ពុជា។ លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានបន្តថា ទោះបីជាង ៦០% នៃប្រជាជនកម្ពុជាកើតមិនទាន់របបខ្មែរក្រហម ប៉ុន្តែយុវជនទាំងនោះ គឺជាសាក្សីរស់នៃដំណើរការនាំយកអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម និងអ្នកទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរបំផុតមកជំនុំជម្រះក្តី ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងការពិត ជូនជនរងគ្រោះក្នុងរបបខ្មែរក្រហមក៏ដូចមនុស្សជាតិទាំងមូល។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានគូសបញ្ជាម់ថា៖ «យុវជនត្រូវសិក្សាពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនឱ្យបានច្បាស់លាស់ ជាពិសេសរឿងរ៉ាវដែលកើតឡើងនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីចៀសវាងការប្រព្រឹត្តកំហុសច្រំដែលជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រ នាំឱ្យមានការស្លាប់បាត់បងជីវិតប្រជាជន ហើយខឿនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញដូចពីអតីតកាល»។ លោកបន្តថា ការចងចាំអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាក៏ជាផ្នែកមួយដែលជួយឱ្យយុវជនបានយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅ បន្ថែមពីលើរឿងរ៉ាវដែលឪពុកម្តាយ និងជីដូនជីតារបស់ខ្លួនដែលហែលឆ្លងកាត់និយាយប្រាប់ និងអាចផ្ទេរការចងចាំនេះទៅមនុស្សរាប់ជំនាន់ទៅមុខទៀត។ លោក នេត្រ ភក្ត្រា ក៏បានលើកទឹកចិត្តដល់ជនរងគ្រោះនៃរបបខ្មែរក្រហមជួយនិយាយបន្ត និងផ្សព្វផ្សាយពីរឿងរ៉ាវដែលគាត់បានជួបប្រទះនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមជូនដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយដើម្បីការចងចាំ ទោះបីជាការរំលឹករឿងរ៉ាវនេះធ្វើ ឱ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនមានការឈឺចាប់ ពេលរំលឹកពីការឈឺចុកចាប់ រងទុក្ខវេទនារបស់ខ្លួន ព្រោះដើម្បីទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់មកវិញ នូវសោកនាដកម្មដូចរបបខ្មែរក្រហមនេះមកលើទឹកដីកម្ពុជាជាថ្មីទៀត។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានបញ្ជាក់ថា ការជំនុំជម្រះក្តីលើឧក្រិដ្ឋកម្ម នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមគឺជាដំណើរនៃការផ្សះផ្សាជាតិ និងចូលរួមថែរក្សាសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជា។ ការយល់ដឹងរបស់យុវជនលើរឿងរ៉ាវសោកនាដកម្មដែលកើតឡើងក្នុងរបបខ្មែរក្រហមជាការចាំបាច់បំផុត។ លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានបន្ថែមថា ការជំនុំជម្រះក្តីលើឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម គឺក្នុងគោលបំណងដើម្បីស្វែងរកអ្នកទទួលខុសត្រូវលើឧក្រិដ្ឋកម្ម និងផ្តល់យុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះដែលបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត និងអ្នកដែលកំពុងរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ព្រមទាំងចូលរួមស្វែងរកការពិតជូនមនុស្សជាតិទាំងមូលថាតើមានអ្វីកើតឡើងពិតប្រាកដក្នុងរបបនេះ បានជាធ្វើឱ្យមនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ចន្លោះពី ១,៧ លាន ទៅ ២,២ លាននាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។
រហូតមកទលើពេលនេះ តុលាការបានសម្រេចផ្តន្ទាទោសឌុច អតីតប្រធានគុកទួលស្លែងដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតក្រោយរកឃើញថាមានពិរុទ្ធភាពក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមលើតួនាទីនៃការទទួលខុសត្រូវរបស់ គាត់នៅមន្ទីរសន្តិសុខ ស-២១ ដែលនៅទីនោះជនរងគ្រោះជាង ១៥០០០នាក់បាន ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។ ចំណែក នួន ជា និងខៀវ សំផន ក៏ត្រូវបានតុលាការសម្រេចផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០១ ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិទាក់ទងនឹងអង្គហេតុការជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំដំណាក់កាលទី១ និងទី២។ នួន ជា និងខៀវ សំផន ក៏កំពុងរង់ចាំការប្រកាសសាលក្រមលើ សំណុំរឿង ០០២/០២ ប្រឆាំងនឹងគាត់ក្នុងបទចោទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ប្រឆាំងនឹងជនជាតិចាម និងជន ជាតិវៀតណាម។ ប្រធានស្តីទីផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈ និងជាអ្នកនាំពាក្យនៃសាលា ក្តីខ្មែរក្រហម លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានគូសបញ្ជាក់ថា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងមាន ផែនការប្រកាសសាលក្រមក្នុងសំណុំរឿង ០០២/០២ ប្រឆាំងនឹង នួន ជា និងខៀវ សំផន នៅអំឡុងចុងឆមាសទី១ ឆ្នាំ ២០១៨៕
