សេចក្តីដកស្រង់ប្រសាសន៍ ក្នុងសង្កថា ក្នុងពិធីសំណេះសំណាលជាមួយកម្មករ និយោជិត នៅតំបន់កប់ស្រូវ

អរគុណចំពោះម្ចាស់រោងចក្រនានា

ដំបូងសូមស្វាគមន៍ចំពោះវត្តមានរបស់ក្មួយៗកម្មករ/ការិនី ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំរោងចក្រសហជីព។ មួយ ផ្នែកទៀត ក៏សូមស្វាគមន៍ចំពោះវត្តមានឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី ដែលបានចូលរួម នៅក្នុងពិធីសំណេះសំណាលនៅថ្ងៃនេះ។ ខ្ញុំពិតជាជំពាក់គុណចំពោះម្ចាស់រោងចក្រសាជាថ្មីទៀតហើយ ដោយថ្ងៃនេះ គឺជាថ្ងៃជួបជុំក្នុងរយៈពេលមួយព្រឹក ក៏ប៉ុន្តែដោយសារតែក្មួយៗត្រូវក្រោកពីយប់ ដើម្បីមកជួប ជុំនៅក្នុងឱកាសនេះ ក៏បានស្នើសុំអោយម្ចាស់រោងចក្រផ្ដល់ការអនុគ្រោះ សម្រាប់ការឈប់សម្រាក​របស់ ក្មួយៗ ក្នុងពេលល្ងាចនេះបន្ថែមទៀត។ ដូច្នេះ ខ្ញុំពិតជាអរគុណចំពោះម្ចាស់រោងចក្រ ដែលបានផ្ដល់នូវ ភាពងាយស្រួលសម្រាប់ការជួបជុំសំណេះ​សំណាល​រវាងខ្ញុំ ជាមួយនឹងកម្មករ/ការិនី។ បន្ថែមលើនោះ ក៏ផ្ដល់ការអនុញ្ញាតអោយកម្មករ/ការិនីរបស់យើងបានឈប់សម្រាក​មួយល្ងាចបន្ថែមទៀត។

វឌ្ឍនភាពនៃជនពិការចូលបម្រើការងារក្នុងវិស័យឯកជន និងរដ្ឋ

ថ្ងៃនេះ មានរឿងគួរអោយភ្ញាក់ផ្អើលមួយ នៅត្រង់ថា ជាលើកដំបូងដែលខ្ញុំបានជួប ជាមួយកម្មករ/ការិនី ដែលជាជនពិការ។ ដែលនេះក៏ជាសូចនាករតាមដានមួយរបស់ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ក៏ដូចជាក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន ទាក់ទងនឹងបញ្ហាការទទួលយកនូវជនពិការចូលទៅក្នុងការងារ (ក្នុង)ក្របខណ្ឌរដ្ឋត្រូវទទួល ២% ឯវិស័យឯកជនត្រូវទទួល ១%។ ប៉ុន្តែយើងមិនទាន់បានអនុវត្តទាំង​ស្រុងនោះទេ។ តែថ្ងៃនេះ ហោចណាស់ក៏បង្ហាញពីវឌ្ឍនភាពមួយ ដែលយើងបានឃើញថា កម្មករ/ការិនី (ពិការ)មកកាន់ទីនេះ ហើយខ្ញុំក៏បានសួរអំពីប្រាក់ចំណូល គឺបានជាង ២០០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ អាចចាត់ទុកថា នេះជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៅក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ចំពោះជនពិ ការរបស់យើង។ ដែលកុំអោយវាមានគម្លាតរវាងអ្នកដែលមិនពិការ និងអ្នកដែលពិការ។

កន្សែងក្រហម បទចម្រៀងទាក់ទងនឹងកម្មករ

អម្បាញ់មិញ មានការអាណិតទៅដល់អ្នកលេងភ្លេង។ លេងភ្លេង គេលេងម្ដងតែប៉ុន្មាននាទីគេឈប់ ប៉ុន្តែ លេងនេះ គឺលេងទៅដល់ជាងមួយម៉ោង។ … ថ្ងៃនេះ បានដឹងគឺមានអ្នកចម្រៀងម្ចាស់បទ «កន្សែង​ក្រ​ហម» ដែលទាក់ទងជាមួយនឹងកម្មករតែម្ដង។ គឺវត្តមានរបស់កញ្ញា ទៀង មុំសុទ្ធាវី ម្ចាស់បទ «កន្សែង​ក្រ​ហម» ដែលទើបនឹងនិពន្ធបានពីរថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ហើយយកមកច្រៀងកំដររោងនៅទីនេះតែម្ដង ជាមួយនឹង​ក្រុម​តន្រ្តីសម័យ ដែលចេះច្រៀងយ៉ាងច្រើននូវបទទាក់ទងនឹងបទរបស់ខ្ញុំ។ មានបទទាក់ទងនឹងកម្មករ​ដោយ​ឡែក និងមានអ្នកចម្រៀងខុសគ្នាច្រៀងជូនសម្រាប់អោយកម្មករ/ការិនីរបស់យើង ព្រោះជាដំ​ណើរ​ដើរ​មិនឈប់។

ហេតុអ្វីត្រូវមានជំនួប ៣ ថ្ងៃ?

ថ្ងៃនេះ ពិតជារីករាយដែលខ្ញុំបានធ្វើដំណើរជាបន្តទៀត ហើយក្នុងសប្តាហ៍នេះ យើងត្រូវធ្វើពីរថ្ងៃ។ ថ្ងៃនេះ​គឺ​ថ្ងៃជួបជុំជាមួយនឹងកម្មករ/ការិនីចំនួនជាង ១៥ ០០០ នាក់ មកពី ១៣ រោងចក្រ។ ហើយនៅថ្ងៃអាទិត្យ ពូនឹងត្រូវជួបជាមួយនឹងប្រធានក្រុម ប្រធានផ្នែក ប្រធានរដ្ឋបាល និងជំនួយការដទៃទៀត។ ហើយការ​ជួប​ជុំ​នេះ ក៏សូមបញ្ជាក់ថា យើងមានជំនួបរហូតទៅដល់ ៣ (ថ្ងៃ) ក្នុងមួយសប្ដាហ៍ ក៏ប៉ុន្តែពេលខ្លះ យើងអត់​បាន​ធ្វើ​ ពេលខ្លះយើងធ្វើរហូតដល់ ៣ ពេលខ្លះយើងធ្វើបាន ២ ពេលខ្លះយើងធ្វើបាន ១ ដោយសារ​កម្ម​វិធី​របស់​ពូក៏មានច្រើនណាស់ដែរ។

ហេតុអ្វីទៅបានជាយើងត្រូវធ្វើរហូតដល់ ៣ (ថ្ងៃ)? ប្រសិនបើមានការជួបជុំបែបនេះ បន្ទាប់ទៅយើងទៅសួរ​សុខ​ទុក្ខទៅតាមរោងចក្រ ពេលវេលាមិនគ្រប់ទេ ដើម្បីអោយយើងពិនិត្យមើលអំពីខ្សែផលិតកម្ម ចង្វាក់​ផលិត​​កម្មរបស់រោងចក្រ។ វាក៏មិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ពេលវេលារបស់កម្មករក្នុងការទទួល​ទានអាហារ​នៅ​ពេលថ្ងៃត្រង់នោះដែរ។ ដូច្នេះហើយ បានជាយើងត្រូវរើសមួយពេលទៀត។ (រើសយក)ថ្ងៃអង្គារ៍ ឬថ្ងៃសុក្រ ប្រសិនបើថ្ងៃសុក្រ ប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី យើងត្រូវយកថ្ងៃអង្គារ៍។ ហើយប្រសិនបើថ្ងៃសុក្រ មិនមានការ​ប្រជុំ​គណៈរដ្ឋមន្រ្តីទេ យើងអាចជ្រើសរើសយកថ្ងៃសុក្រ ធ្វើជាថ្ងៃទៅសួរសុខទុក្ខទៅតាមរោងចក្រ។ ឯមួយផ្នែក​ទៀត នៅទីនេះ ក្មួយៗដែលជាប្រធានផ្នែក ប្រធានក្រុម ប្រធានរដ្ឋបាល និងជំនួយការ ក៏ធ្លាប់បាន​ទៅ​ជួប​ពូ​ចំនួន ៧២១ នាក់ ដូចដែលឯកឧត្តម រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ អ៊ិត សំហេង បានផ្ដល់នូវរបាយការណ៍អម្បាញ់មិញរួចហើយ។

ហេតុអ្វីបានជាត្រូវមានជំនួបកម្មករបែបនេះ?

ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវមានជំនួបបែបនេះ? បញ្ហានេះ វាទាក់ទងជាមួយនឹងសុខដុមនីយកម្មនៅតាម​បណ្ដា​រោងចក្រ ព្រោះថា ក្មួយៗដែលជាមេក្រុម មេផ្នែក ឬប្រធានរដ្ឋបាល សុទ្ធតែមានការទទួលខុសត្រូវ ជា​ការគ្រប់គ្រងប៉ុន្មាននាក់ តាមការកំណត់របស់រោងចក្រ។ ប្រសិនបើមានការឥរិយាបទណាមួយ ដែល​មិន​ស៊ីសង្វាក់គ្នារវាងអ្នកគ្រប់គ្រង ថ្នាក់ប្រធានរដ្ឋបាល ប្រធានផ្នែក ប្រធានក្រុម ជាមួយនឹងកម្មករ វាមិន​អាច​ធ្វើអោយនៅក្នុងរោងចក្រនោះមានសេចក្ដីសុខបានទេ។ ដូច្នេះហើយ បានជាមានជំនួប​ដាច់ដោយ​ឡែក​ផង និងមានជំនួបរួម ដែលថ្ងៃនេះ ក៏ក្មួយៗកម្មករ/ការិនី ដែលជាអ្នកដឹកនាំទាំងនោះ​ក៏មកជួបជុំគ្នា​នៅ​ទី​នេះផងដែរ។

ផ្ដល់នូវសេចក្ដីស្រឡាញ់យ៉ាងកក់ក្ដៅ

ខ្ញុំសុំយកឱកាសនេះ ថ្លែងនូវអំណរគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅចំពោះក្មួយៗ ដែលបានផ្ដល់នូវសេចក្ដីស្រឡាញ់​រាប់​អាន​ចំពោះពូ។ ពូមានអារម្មណ៍ថា ភាពកក់ក្ដៅដែលក្មួយបានផ្ដល់ចំពោះពូនេះ ក៏វាបង្ហាញអោយឃើញ​អំពី​ការយល់ដឹងរបស់ក្មួយៗ ហើយមិនមែនត្រឹមតែក្មួយៗប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែការយល់ដឹងនេះ វាមានតាំង​ពី​ជំ​នាន់ជីដូនជីតា ឪពុកម្ដាយរបស់ក្មួយៗឯណោះ។ ក្មួយៗមិនមែនស្គាល់ពូទើបនឹងថ្ងៃនេះទេ ក៏ប៉ុន្តែតាម​រយៈ​តាំងពីក្មួយៗដឹងក្ដីមក ក្មួយបានស្គាល់ពូរួចស្រេចទៅហើយ បន្ថែមទៅដោយការចូលរួមចំណែក​របស់​ជី​ដូនជីតា ឪពុកម្ដាយរបស់ក្មួយៗ កាលពីអតីតកាលនោះ ក៏បានបង្កើតទៅជាមនោសញ្ចេតនា​មួយរវាង​មេ​ដឹកនាំ ជាមួយនឹងកម្មករ/ការិនី ដែលជាក្មួយៗផ្ទាល់ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ក្មួយៗផ្ទាល់។

អារម្មណ៍បែបនេះ ក៏បានធ្វើអោយពូមានទឹកចិត្ត ហើយយល់ដឹងថា ក្មួយៗមិនបានផ្ដាច់ខ្លួនចេញ​ពី​ចលនា​របស់ជីដូនជីតា ឪពុកម្ដាយ និងចលនារបស់ក្មួយៗជាមួយនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលបានចេញដំណើរជា​មួយ​គ្នា នៅក្នុងពេលដែលមានការលំបាកយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៩ នោះ។ ត្រូវហើយ យកក្មួយៗពិ​ការអង្គុយម្ខាងណោះ បានកន្លែងគ្រាន់នឹងជ្រក ប៉ុន្តែបន្តិចទៀត ថ្ងៃនឹងប៉ះចំអ្នកមានផ្ទៃពោះហ្នឹងតែម្ដង។ បន្តិចទៀតឡើងផុត ត្រជាក់វិញហើយ។

ថ្ងៃនេះ ក្មួយៗចំនួន ៤៩១ នាក់ បន្តិចទៀត យើងនឹងជួបគ្នាតាមនេះ។ នេះក៏មានចំណុចទាក់ទងនឹងពូ​ត្រូវ​និយាយបន្ថែមនៅថ្ងៃនេះផងដែរ អាចថាក្មួយៗបានដឹងរួចមកហើយ អំពីគោលនយោបាយទាំងឡាយ ទាក់ទងជាមួយនឹងកម្មការិនីដែលមានផ្ទៃពោះ រាប់ទាំងកម្មវិធីសាច់ប្រាក់សម្រាប់ការផ្ដល់អោយ​កម្មការិនី​ដែល​ឆ្លងទន្លេផងដែរ។ កន្លងទៅនេះ យើងបានប្រឹងប្រែងខ្លាំងណាស់ ដើម្បីនាំមកនូវវឌ្ឍនភាព​សម្រាប់​ថ្ងៃ​នេះ។ អ្នកខ្លះ ខ្ញុំចេះតែឆ្ងល់ថា គេអាចនិយាយទៅកើត ពីបញ្ហាតើកម្ពុជាធ្វើទៅកាន់តែក្រទៅៗ? តែពូមិន​យល់​ទេថា តើមានការក្រឯណា លើសពីការក្រនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ក្រោយពីយើងចេញពីរបប ប៉ុល ពត ទៅ​ទៀត? ប៉ុន្តែនេះជាសេរីភាពនៃការនិយាយរបស់ពួកគេ។ សូម្បីតែពួកគេផ្ទាល់ដែលជាអ្នកនិយាយ ក៏ស្ថាន​ភាព​ជីវភាពរបស់ពួកគេមានការខុសប្លែកពីឆ្នាំ ១៩៧៩ រួចទៅហើយ​។

ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម

ឥឡូវនេះ ថ្ងៃនេះគឺថ្ងៃទី ១៣ ខែធ្នូ នៅសល់តែ ១៧ ថ្ងៃ ឬ ១៨ ថ្ងៃទៀត ដោយសារខែនេះ គឺជាខែ(មាន) ៣១ ថ្ងៃ។ អញ្ចឹងនៅសល់ ១៨ ថ្ងៃទៀតតែប៉ុណ្ណោះ ក្មួយៗកម្មករ/ការិនី ដែលមានប្រាក់ឈ្នូលអប្បបរមា ដែល​កំពុងអនុវត្ត ១៥៣ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងឡើងទៅដល់ ១៧០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ទី ១ ខែមករា តទៅ។ ទម្រាំមានពេលនេះ យើងបានប្រឹងប្រែងងើបឈរឡើងជាមួយនឹង​ប្រាក់ឈ្នួលតិច​តួច​កាលពីអតីតកាល។ គ្រាន់តែត្រឹមគិតនៅក្នុងរង្វង់ឆ្នាំ ១៩៩៧ ពេលនោះ យើងមានរោងចក្រត្រឹមតែ ៦៤ រោងចក្រតែប៉ុណ្ណោះ ជាមួយនឹងកម្មករ​/ការិនីប្រមាណជា ៨២ ០០០ នាក់។ ប្រាក់ឈ្នួលពេលនោះ គិត​ត្រឹមឆ្នាំ ១៩៩៧ មានត្រឹមតែ ៤០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែក៏នៅមានប្រាក់ឈ្នួល​មុន​ឆ្នាំ ១៩៩៧ ពេលនោះ រៀមច្បងរបស់ក្មួយៗទាំងឡាយ ដែលធ្វើការនៅពេលនោះ បានទទួល(ប្រាក់​ឈ្នូល)​ត្រឹមតែ ៣៥ ដុល្លារ ឬ ៣៦ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងពេលដែលប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា មានប្រាក់បៀ​វត្ស​កាលពីពេលនោះ ត្រឹមតែ ២៥ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលតែខ្ញុំទស្សនកិច្ចនៅឆ្នាំ ១៩៩៧ នៅ​សហ​ភាពមីយ៉ាន់ម៉ា។

យើងបានប្រឹងប្រែងរួមគ្នាដើម្បីធ្វើអោយមានវឌ្ឍនភាពឡើង ពីរោងចក្រចំនួន ៦៤ រោងចក្រ មកដល់ជាង ១ ១០០ រោងចក្រ ហើយជាមួយនឹងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាពី ៤០ ដុល្លារ ឡើងមកដល់ ១៥៣ ដុល្លារ និង​នៅ​សល់តែប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតតែប៉ុណ្ណោះ ក្មួយៗនឹងទទួលបាននូវប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមារហូតទៅដល់ ១៧០ ដុល្លារ បូកនឹងអត្ថប្រយោជន៍ដទៃទៀត ក្មួយៗទទួលបាននូវប្រាក់ចំណូលក្នុងមួយខែមិនតិចជាង ២០០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកទេ។ ចាត់ទុកថា នេះជាផ្នែកដ៏សំខាន់ ដែលក្មួយៗត្រូវក្ដាប់អោយជាប់នូវការងារ និង​ប្រាក់ចំណូលដែលយើងមានរួចមកហើយ។ ក្មួយៗត្រូវចងចាំថា ដើម្បីមានថ្ងៃនេះ សម្រាប់ក្មួយៗ គឺ​មិន​មែនកើតឡើងដោយចៃដន្យ ឬទេវតាទំលាក់ពីលើមេឃមកអោយក្មួយៗទេ។ ក៏ប៉ុន្តែវាបានចេញមកពី​ការ​ខិត​ខំប្រឹងប្រែងរបស់យើងទាំងអស់គ្នា។ ពូនិយាយពាក្យថា របស់យើងទាំងអស់គ្នា។ មិនមែនជារបស់​ដាច់​ដោយ​ឡែក​របស់តួអង្គណាមួយនោះទេ។

មុំបីក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម

ដោយឡែកតែវិស័យឧស្សាហកម្មនៅទីនេះ ដែលយើងកំពុងតែអនុវត្តនូវនយោបាយឧស្សាហកម្ម ២០១៥-២០២៥។ ប្រៀបដូចជាមុំចង្រ្កានដែលមានបង្គោលបី ដែលមានមុំបី។ ដែលពូចាត់ទុកថា ជាមុំចង្រ្កាន​សុវត្ថិ​ភាព ជាមុំចង្រ្កាននៃប្រាក់ចំណូល ជាមុំចង្រ្កាននៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម​របស់​យើង។ តួអង្គនោះ មានក្មួយៗជាកម្មករ ជាតួអង្គមួយ ជាមុំចង្រ្កានមួយ។ អ្នកវិនិយោគទុនទាំងឡាយ គឺ​ជាតួអង្គមួយផ្សេងទៀត ព្រោះថា បើសិនជាមានតែអ្នកវិនិយោគ អត់កម្មករ អ្នកនោះមិនអាចក្លាយទៅជា​ថៅកែ​បានទេ គ្រាន់តែមានរោងចក្រ ប៉ុន្តែគ្មានកម្មករ។ ឯក្មួយៗជាកម្មករ បើគ្មានរោងចក្រទេ ក្មួយៗក៏គ្មាន​ការ​ងារធ្វើដែរ។ ពេលនេះ ម៉ោងនេះ ប្រហែលជាក្នុងរដូវចម្រូតនេះ ​និងរដូវប្រមូលផលក្នុងវិស័យកសិកម្ម ក្មួយៗកំពុងស្ថិតនៅជាមួយឪពុកម្ដាយ និងក្រុមគ្រួសារ ក្នុងការធ្វើ(ការងារ)ក្នុងវិស័យកសិកម្មទៅវិញទេ។ ប៉ុន្តែមានតួអង្គមួយទៀត ដែលមុំចង្រ្កានទី ៣ នោះគឺតួអង្គរបស់រដ្ឋ។ តួអង្គនេះ ដើរតួនាទីកំណត់សម្រេច​ជោគ​វាសនាសម្រាប់តួអង្គ ២ ផ្សេងទៀត។

ពិតមែនហើយ បើទោះបីមានរដ្ឋ ប៉ុន្តែគ្មានវិស័យឯកជន និងគ្មានកម្មករទេ ក៏រដ្ឋនេះសិ្ថតនៅក្នុងស្ថានភាព នៃរដ្ឋ ដែលមិនអាចមានការគាំទ្រពីសំណាក់អ្នកវិនិយោគ ហើយក៏គ្មានការគាំទ្រពីកម្មករ/ការិនីផងដែរ។ រដ្ឋ​ពិតជាមានតួនាទីសំខាន់ ដើម្បីនាំមកនូវអ្វីៗសម្រាប់ក្មួយៗនៅថ្ងៃនេះ។ បង្កលក្ខណៈអោយវិស័យឯក​ជន​ និងបង្កលក្ខណៈអោយក្មួយៗជាកម្មករ/ការិនីមានលទ្ធភាពអាចរកការងារធ្វើ និងទទួលបាននូវប្រាក់ចំ​ណូល ដែលពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ចេះតែមានកំណើនកើនឡើង ចាប់ពី ៤០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ឡើង​មក​ដល់ ១៧០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។

កិច្ចការ ៣ ដែលគណបក្សប្រជាជនបានធ្វើ

ការកើនឡើងនេះ ក៏សូមបញ្ជាក់ទៅក្មួយៗផងដែរថា មិនមែនកើនត្រឹមឆ្នាំ ២០១៨ ទេ ឆ្នាំ ២០១៩ នឹង​កើន, ឆ្នាំ ២០២០ នឹងកើន, ឆ្នាំ ២០២១ នឹងកើន និយាយរួមគឺកើនជារៀងរាល់ឆ្នាំតែម្ដង។ ក្រឡេក​មើល​មក​ក្រោយបន្ដិច ដើម្បីមានឱកាសថ្ងៃនេះ យើងបានធ្វើកិច្ចការច្រើនណាស់។ គណបក្សប្រជាជនបានលះ​បង់​ធំ​ធេងណាស់ ដើម្បី៖ ទី ១ ផ្ដួលរំលំរបប ប៉ុល ពត ដើម្បីសង្រ្គោះជីវិតជីដូនជីតា ឪពុកម្ដាយរបស់​ក្មួយៗ​អោយរស់រានមានជីវិត។ ហើយទី ២ ការទប់ស្ដាត់ការវិលត្រឡប់នៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត​។ ទី ៣ ការស្វែងរកសន្ដិភាព ដើម្បីដំណើរការបង្រួបបង្រួមជាតិ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ហើយ បន្ទាប់ទៅយើងដាក់ចេញនូវការអនុវត្តនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលនាំមកនូវការឯកភាពទឹកដីដំបូង​ដែល​នាំមកជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិរបស់យើង ដែលមុននេះទឹកដីនៃប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសមួយមានតំបន់​ត្រួត​ត្រា​ច្រើន កម្លាំងប្រដាប់អាវុធច្រើន ប្រខាំគ្នាមិនចេះចប់។ ប៉ុន្តែយើងបានខិតខំ ដើម្បីស្វែងរកធ្វើឲ្យមាន​ឯក​ភាពជាតិជាលើកដំបូងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ បើមិនរាប់រយឆ្នាំទេ ក៏វារាប់សិបឆ្នាំហើយដែរ។ ឱកាស​មាស ឱកាសពេជ្រ បានមកដល់សម្រាប់កម្ពុជារបស់យើង យើងបានខិតខំដើម្បីប្រើប្រាស់ឱកាសដែល​អនុ​គ្រោះ​ចេញមកពីសន្តិភាព និងការបង្រួបបង្រួមជាតិនេះ ដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឡើងវិញ តាម​រយៈ​ការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយគ្រប់វិស័យ និងអនុវិស័យ។

ដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយគ្រប់វិស័យ និងអនុវិស័យ

បើនិយាយពីវិស័យធំៗ គឺវិស័យកសិកម្ម ដែលពេលនេះគឺប្រជាជនកម្ពុជាអាចចាត់ទុកថា ជាប្រទេសមួយ​ដែល​ទទួលផលកសិកម្មក្នុងកម្រិតល្អលើសឆ្នាំមុនៗ ទាំងស្រូវវស្សា ទាំងស្រូវប្រាំង និងដំណាំកសិផល​ដទៃ​ទៀត។ តម្លៃក៏ចាប់ផ្តើមងើបឡើង ទាំងតម្លៃស្រូវ និងកសិផល។ ក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម យើងបាន​ចេញ​ដំណើរជាជំហានៗ តាំងពីរាប់សិបរោងចក្រ ចូលមកដល់រាប់ពាន់ រាប់ម៉ឺនសហគ្រាស។ ដោយឡែក​តែ​ក្នុង​វិស័យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ដែលមានជាង ១ ១០០ រោងចក្រ ក៏ប៉ុន្តែសហគ្រាសទាំងអស់ដែល​បាន​ចុះបញ្ជីមានចំនួនរហូតទៅដល់ ១១ ០០០ សហគ្រាសឯណោះ ជាមួយនឹងកម្មកររាប់លាននាក់ ដែលកំពុងមានការងារធ្វើ និងកំពុងទទួលបាននូវប្រាក់ចំណូល។ ក្នុងវិស័យសេវា យើងបានប្រឹងប្រែងធ្វើ​ឲ្យ​កើត​មាននូវសេវាច្រើនផ្នែកក្នុងហ្នឹង អនុសេវាទៅលើវិស័យទេសចរណ៍ ឆ្នាំទៅយើងមានទេសចរចំនួន ៥ ៥០០ ០០០ នាក់ ឆ្នាំនេះរំពឹងថានឹងមានកំណើនទេសចរណ៍ប្រមាណ ៥ ៦០០ ០០០ នាក់ ហើយ​ដែល​បានដឹងហើយថា ថ្ងៃមុននេះ គឺខាងផ្នែកទេសចរណ៍របស់អឺរ៉ុបក៏បានប្រគល់នូវគោរម្យងារមួយថា អគ្គរដ្ឋទូតសុច្ឆន្ទៈ ស្តីអំពីបញ្ហាទេសចរណ៍នោះ។ យើងធ្វើពីសូន្យទេសចរ ទៅកាន់ជាង ៥ លានទេសចរ មិនមែនជាបញ្ហាលេងសើចទេ។ ប្រទេសមួយដែលគ្មានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រាន់ គ្មានសុវត្តិភាព គ្មានសន្តិសុខគ្រប់គ្រាន់ មិនអាចមានជោគជ័យក្នុងវិស័យទេសចរណ៍បានទេ។

… ឥឡូវនេះ គ្រាន់តែពីបញ្ហាការដូរប្រាក់ ការផ្ទេរប្រាក់ ក៏វាស្រួលណាស់សម្រាប់ក្មួយៗសព្វថ្ងៃនេះ។ នេះក៏​ជា​ផ្នែក​សេវាដែរ ដែលយើងបានប្រឹងប្រែង។ ឥឡូវ គេចូលចិត្តផ្ទេរប្រាក់ទៅតាមវីង ដូច្នេះមិនបាច់ថា​បាន​លុយ​ហើយ យកលុយហ្នឹងជិះឡានតាក់ស៊ីទៅដល់ផ្ទះ។ អត់ផងហ្នឹង។ គ្រាន់តែបញ្ជូលលុយនៅនេះ គេ​ផ្ញើ​តាមលេខទូរស័ព្ទទៅនោះ។ ហ្នឹងហើយក៏ជាប្រភេទនៃសេវាដែលផ្តល់ភាពអនុគ្រោះឲ្យក្មួយៗ។ មានសេ​វា​ដទៃទៀត រាប់ទាំងពីសេវាបង់ពន្ធ សេវាស្អីៗ វាមានរឿងច្រើនណាស់ទាក់ទងនឹងសេវានេះ។ ដូច្នេះចំ​ណែក នៃការលូតលាស់របស់យើង យើងមានចំណែកក្នុងវិស័យកសិកម្ម យើងមានចំណែក​ក្នុងវិស័យ​ឧស្សា​ហកម្ម យើងមានចំណែកក្នុងវិស័យសេវា ហើយដែលក្នុងហ្នឹងគ្រប់ផ្នែកសុទ្ធតែមានការលូតលាស់។

ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះជា​បន្តបន្ទាប់ ទាំងធនាគារពិភពលោក ទាំងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី នៅតែមានការវាយ​តម្លៃ​ដោយ​សុទិដ្ឋិនិយម អំពី កំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងភាពរឹងមាំរបស់កម្ពុជា សម្រាប់ឆ្នាំនេះក៏ដូចជាឆ្នាំខាងមុខ។ អតិផរណានៅមានកម្រិតទាប ដែលនៅក្រោម ៤% ឬក៏ក្រោ​ម ៣,៥% ដែលជាអតិផរណាមិនធ្វើឲ្យ​ជ្រួល​ច្រ​បល់នៅក្នុងទីផ្សារកម្ពុជានោះទេ។ ក្រឡេកមើលទៅក្នុងអត្រាប្តូរប្រាក់ លើកលែងតែក្នុងរយៈពេលមួយ​ដែល​អត្រាប្តូរប្រាក់ ប្រាក់រៀលមានការចុះថ្លៃ ប៉ុន្តែក្នុងរង្វង់តែ ២ ខែប៉ុណ្ណោះ ឯ ១០ ខែផ្សេងទៀត ប្រាក់​រៀល​គឺឡើងថ្លៃលើសការកំណត់ក្នុងច្បាប់ថវិកា ដែលស្មើនឹង ​៤ ០៥០ ប៉ុន្តែម្សិលមិញដូចជា ៤ ០៣៩ រៀល​តែប៉ុណ្ណោះ។ ឯកឧត្តម ជា ចាន់តូ ត្រូវចំណាំមានតែ ២ ខែទេ ដែលអត្រាប្រាក់រៀលរអិលទៅក្រោម ៤ ០៥០ ប៉ុន្តែ ១០ ខែផ្សេងទៀត គឺនៅលើ ៤ ០៥០។

ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជាអនុញ្ញាតឲ្យមានរូបិយប័ណ្ណច្រើនប្រើនៅក្នុងប្រទេស?

ចំណុចនេះគឺការគ្រប់គ្រងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចល្អ វាធានាឲ្យក្មួយៗទាំងឡាយ វាធានាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង ដែលមានប្រាក់ចំណូល រក្សាបានកម្លាំងទិញនៃប្រាក់រៀល រក្សាបានកម្លាំងទិញនូវរូបិយប័ណ្ណដទៃទៀត។ បញ្ហានេះ មានអ្នកខ្លះបានចោទជាសំណួរថា ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជាអនុញ្ញាតឲ្យមានរូបិយប័ណ្ណ​ច្រើនប្រើ​នៅ​ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា? ចម្លើយត្រឡប់ទៅវិញ ស្ថានភាពរបស់កម្ពុជាត្រូវអនុវត្តតាមបែបនេះ ល្អជាងប្រើ​រូបិយ​ប័ណ្ណតែមួយ។ នេះជាទិដ្ឋភាពដាច់ដោយឡែកនៃកម្ពុជា ហើយនៅលើពិភពលោកនេះក៏មានតែ​កម្ពុជា​ផងដែរ ដែលជាប្រទេសនៅចុងសត្សវត្សរ៍ទី ២០ បែរជាប្រទេសគ្មានប្រាក់ចាយតែម្តង គ្មានផ្សារ គ្មាន​សាលារៀន គ្មានមន្ទីរពេទ្យ គ្មានការផ្លាស់ប្តូរទំនិញ។

ក្រោយរំដោះឆ្នាំ ១៩៧៩ យើងបានប្រើប្រាស់មធ្យោបាយដើម្បីទូទាត់ គឺរវាងរបស់ និងរបស់។ អ្នកមានត្រី ត្រូវ​ដូរ​ជាមួយអ្នកមានអង្ករ អ្នកមានអង្ករ ត្រូវទៅដូរជាមួយនឹងសាច់ក្រណាត់។ យើងបានបោះក្រដាស​ប្រាក់​ចាយ​នៅឆ្នាំ ១៩៨០ ឯណេះ ក៏មានតែកម្ពុជាមួយគត់នៅលើពិភពលោក ដែលកើតរឿងសោកនាដ​កម្មនៅក្នុងសត្សវត្សរ៍ទី ២០ ដែលប្រជាជន ៧ នាក់ ត្រូវសម្លាប់អស់ ៣ នាក់។ គឺប្រជាជនត្រូវបានសម្លាប់ ការបំផ្លិចបំផ្លាញធំខ្លាំងណាស់ ទីក្រុងភ្នំពេញគ្មានមនុស្សនៅទេ ហើយនៅតំបន់នេះ សូម្បីតែ ឆ្នាំ ២០០០ ហើយ តំបន់នេះគឺជាតំបន់ដាច់ស្រយាលនោះទេ ពូធ្លាប់ធ្វើដំណើរតាមហ្នឹង ព្រោះតារាងកូនហ្គោលនេះ កប់ស្រូវវាមិននៅឆ្ងាយប៉ុន្មានទេ។ គ្រាន់តែពីផ្លូវជាតិលេខ ៤ ទៅតារាងកូនហ្គោលនេះ អត់មានផ្លូវ​ចាក់​កៅ​ស៊ូទេ។ កាលជំនាន់នោះផ្លូវក្រាលគ្រួស​ក្រហមតើ។

ខ្ញុំប្រឹងថា ឲ្យចាក់ផ្លូវហ្នឹងបានមួយ​ខ្សែទៅ​ត្រឹម​មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលរបស់ថៃ។ ប៉ុន្តែ ឥឡូវយើង​បាន​ត​ភ្ជាប់អាហ្នឹងទៅនោះ ដល់ស្ពានព្រែកព្នៅ ឥឡូវប្រសិទ្ធិនាមឲ្យថាជា មហា​វិថីឈ្នះឈ្នះ។ អញ្ចឹងទេ សូម្បី​តែឆ្នាំ ២០០០ ហើយ តំបន់នេះមិនមែនជាតំបន់រោងចក្រទេ មានរោងចក្រមួយ ចំនួននៅខាងក្នុង ដែលពូ​ធ្វើ​ដំណើរ ហើយចេះតែផ្តល់អនុសាសន៍។ ពេលនោះក្មួយៗចេះតែចេញមកទទួល​ទានអាហារនៅតាមផ្លូវ។

ខិតខំកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទាំងផ្នែកទន់ និងរឹង/ពង្រាយរោងចក្រទៅតាមមូលដ្ឋាន

ឥឡូវស្ថានភាពវាបានប្រែប្រួលយ៉ាងដូច្នេះ តាមរយៈនៃការខិតខំរបស់យើង ស្វែងរកសន្តិភាព ហើយខិតខំ​កសាង​នូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់ ទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្នែករឹង ដែលរួមមានផ្លូវ មានកំពង់ផែ មានអា​កាស​យានដ្ឋាន មានអគ្គិសនី និងមានផ្នែកដទៃទៀត បម្រើឲ្យការទាក់ទាញវិនិយោគ។ ប៉ុន្តែ យើងក៏បាន​ខិត​ខំកសាងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្នែកទន់ ទាក់ទងនឹងការកសាងច្បាប់ ទាក់ទងនឹងលិខិតបទដ្ឋាននានា ហើយជាពិសេស គឺការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ដែលមុននេះ ក្មួយៗនៅតាមតំបន់ជនបទ ក៏ធ្លាប់​បាន​ឃើញសាលាជាច្រើន ពង្រាយនៅតាមមូលដ្ឋាន ដើម្បីឲ្យក្មួយៗមានលទ្ធភាពដើម្បីនឹងទទួលបាន​នូវ​ការ​អប់រំនូវចំណេះដឹងទូទៅ។ ឥឡូវនេះមានខេត្តមួយចំនួន រោងចក្របានទៅដល់ មិនចាំបាច់ក្មួយ​ៗ​ទាំងនោះមកធ្វើការនៅទីក្រុងភ្នំពេញទេ ដូចជានៅខេត្តស្វាយរៀង ខេត្តព្រះសីហនុ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តខ្លះផ្សេងទៀត ដែលមានរោងចក្របានទៅដល់។ ខេត្តកណ្តាលដែលមានរោងចក្រ 7NG នោះ ក៏​មានកម្មករដល់ទៅរាប់ម៉ឺននាក់ ដែលនៅទីនោះកំពុងធ្វើការនៅទីនោះ។

វត្តមានរោងចក្រទាំងនេះ ជាការចាំបាច់​ផ្តល់ឱកាសការងារធ្វើសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង។ រាជរដ្ឋា​ភិ​បាល​តាមរយៈការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជន បានប្រឹងប្រែងខ្លាំងណាស់ សុំក្មួយៗចាំឲ្យបានច្បាស់ថា អ្វីដែលបាន និងកំពុងកើតនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ក្មួយៗកំពុងមានការងារធ្វើ និងប្រាក់ចំណូល មិនមែនបាន​មក​ពីការបង្ខិតបង្ខំរបស់អ្នកណា ជាពិសេសបក្សប្រឆាំង តែងតែអួតអាង។ ប៉ុន្តែបក្សប្រឆាំងតែងតែ​ទៅ​ប្រាប់​គេឯងថា កុំឲ្យផ្តល់ជំនួយដល់កម្ពុជា កុំទិញទំនិញពីកម្ពុជា និងកុំវិនិយោគមកកាន់កម្ពុជា។ ពួក​គេ​មិន​មែនទើបតែធ្វើថ្ងៃនេះទេ គេធ្វើយូរណាស់មកហើយ ធ្វើរហូតដល់យើងចាប់បានថាជាដំណើរការបដិវត្ត​ពណ៌​នៃការបំផ្លិចបំផ្លាញ​។ ដូច្នេះពួកគេត្រូវទទួលរងនូវទណ្ឌកម្ម ដែលមិនអាចលើកលែងឲ្យបានទេ។

បំបាត់ចោលបងធំក្នុងរោងចក្រ និងមិនឲ្យមានជារៀងរហូត

អ្វីដែលសំខាន់នៅថ្ងៃនេះ ពូពិតជាមានការរីករាយ ដោយសង្កេតឃើញថា ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ការដោះ​ស្រាយ​បញ្ហានៅក្នុងចំណោមរោងចក្រសហគ្រាស ភាពសុខដុមរមនារវាងម្ចាស់រោងចក្រ និងកម្មករ/ការិនី រវាងអ្នកដឹកនាំគ្រប់កម្រិតជាមួយកម្មករ/ការិនី កាន់តែល្អទៅៗ។ នេះហើយគឺជាជោគជ័យនៃការអនុវត្ត​នយោ​បាយ ទាក់ទងទៅនឹងវិស័យការងារ ក៏ដូចជាជម្រុញនូវផលិតកម្ម និងជម្រុញសម្រាប់ការនាំចេញ​ផង​ដែរ។ ខ្ញុំសុំយកឱកាសនេះ អរគុណកោតសរសើរចំពោះម្ចាស់រោងចក្រ កោតសរសើរចំពោះបណ្តា​សហ​ជីព កោតសរសើរចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំគ្រប់កម្រិត កោតសរសើរចំពោះកម្មករ/ការិនីរបស់យើង ហើយ​ដែល​ឥឡូវនេះ ស្ថានភាពបងធំប្រចាំរោងចក្រមិនត្រូវមាន បានហាក់ដូចជាដល់ទីបញ្ចប់ទៅហើយ។ អ្វី​ទៅ​ដែល​ហៅថាបងធំនៅតាមរោងចក្រ? ហើយរឿងនេះវាធ្លាប់កើត ឥឡូវវាបានបាត់ទៅហើយ តែមិនត្រូវឲ្យវា​កើត​ត្រឡប់មកវិញទេ។

បងធំនៅតាមរោងចក្រនៅត្រង់ថា រោងចក្រមួយមានកម្មករ ១ ពាន់នាក់ ប៉ុន្តែមានអ្នកធ្វើកូដកម្ម ៥០ នាក់​ប៉ុណ្ណោះ ឯ ១ ពាន់នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវចូលធ្វើការ។ ៥០ នាក់ តាំងខ្លួនជាបងធំ ទៅរារាំងកម្មករដទៃទៀត មិនឲ្យចូលធ្វើការទេ។ នេះហើយជាស្ថានភាពបងធំនៅតាមរោងចក្រ ដែលមិនត្រូវឲ្យមានជាបន្តទេ។ យើង​ទាំងអស់គ្នាគោរពសិទ្ធិអ្នកធ្វើកូដកម្ម ៥០ នាក់នេះ ប៉ុន្តែអ្នកធ្វើកូដកម្ម ៥០ នាក់នេះ ក៏ត្រូវគោរពសិទ្ធិ ១ ពាន់នាក់ ដែលចង់ធ្វើការ។ មិនអាចលូកលាន់គ្នាបានទេ ហើយមិនត្រូវឲ្យមានស្ថានភាពបែបនេះ​កើត​ឡើង​សាជាថ្មីនោះទេ ហើយចាំទុកចុះ បងធំនៅតាមរោងចក្រតែងមានបង្អែកបក្សប្រឆាំងនៅក្រោយខ្នង នេះនិយាយឲ្យចំ ឬក៏សហជីពមាននិន្នាការប្រឆាំង។

ការយោគយល់គ្នារវាងម្ចាស់រោងចក្រ និងកម្មករកាន់តែល្អ ដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី

ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ រឿងបែបនេះ នៅពេលដែលក្មួយៗកម្មករ/ការិនីកាន់តែយល់ ហើយការយោគយល់គ្នា​រវាង​ម្ចាស់​រោងចក្រ ហើយការដោះស្រាយបញ្ហាកាន់តែយល់ កាន់តែរហ័ស គឺបានធ្វើឲ្យការយោគយល់គ្នានេះ កាន់តែល្អប្រសើរ។ ខ្ញុំនៅតែមានសំណូមពរសម្រាប់ម្ចាស់រោងចក្រ ក៏ដូចជាអ្នកគ្រប់គ្រងទាំងឡាយ ផ្តល់​ការ​យោគយល់គ្នា និងដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយគ្នា ប្រសើរជាងការដែលយើងបណ្តេញចេញ ដែលនាំទៅ​ដល់​ការធ្វើកូដកម្មតវ៉ា។ ប៉ុន្តែកម្មករ/ការិនីរបស់យើង ប្រើប្រាស់នូវវិធីដោះស្រាយដោយសន្តិវិធីជាមួយ​ម្ចាស់​រោងចក្រ ជាមួយអ្នកគ្រប់គ្រង វាប្រសើរជាងការធ្វើកូដកម្ម។ ចំណុចនេះវាជាចំណងទាក់ទង ដើម្បី​សេច​ក្តីសុខ នៅក្នុងរោងចក្ររបស់យើង។

ពេលនារីរើសប្តី បុរសខំកែខ្លួន

ឥឡូវនេះ យប់មិញនេះ បើតាមដឹងនៅខាងក្រៅរងារណាស់ ហើយក៏ឃើញក្មួយៗមួយចំនួនក៏សំណាងដែរ ការពិតកន្សែងហ្នឹងគាត់ដណ្តប់ ដល់ពេលព្រឹកគាត់យកមកបង់កបណ្តោយ។​ ខែរងារបានមកដល់ហើយ ហើយឥឡូវពូនៅតែនិយាយរឿងដដែល គេថា កម្មការិនីឥឡូវរើសប្តីណាស់ ត្រូវ! ក្មួយៗរើសប្តីត្រូវ ខ្ញុំចង់ បញ្ជូនសារម្តងហើយម្តងទៀតថា ការដែលកម្មការិនី ​ឬស្រី្តរបស់យើងរើសប្តីវាត្រូវ មិនមែនគ្រាន់តែសំដៅ​ទៅ​លើ​កម្មការិនីទេ សំដៅទៅលើស្ត្រីគ្រប់រូប។ រើសប្តីវាត្រឹមត្រូវ ទៅយកប្តីកើតអេដស៍យកមកធ្វើអី? ទៅ​យក​ប្តីសេពគ្រឿងញៀនយកមកធ្វើអី? ទៅយកប្តីដែលដើរលេងអាវ៉ាសែយកមកធ្វើអី? ទៅយកប្តីដែលផឹក​ស៊ី ឯងប្រឹងធ្វើការចង់ងាប់ មកដល់ផ្ទះវៃឯងទៀត។ ក្មួយៗរើសបន្តិចទៅ។ រើសបន្តិចទៅ ហើយនេះ​តាម​រយៈ​ការរើសប្តីរបស់ក្មួយៗ  ក៏មានចំណែកជួយដល់យុវជនដែរ។ យុវជនចាប់គិតថា នែ! អញតែធ្វើ​មិន​ស្រួល​ខូចឈ្មោះ គេអត់យកអញធ្វើប្តី។ អញ្ចឹងទេ ណែនាំក្មួយៗជាស្រ្តីឲ្យរើសប្តី ក៏ប៉ុន្តែ ទិសដៅ​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​យុវជនវិញទេ។ បុរសធ្វើមិនស្រួល ហើយកុំមកច្រៀងអី រំដួលចាកទង ឯណាណោះ អាហ្នឹង អ្នក​ចម្រៀង​បាន​ដឹង … អញ្ចឹងឯងធ្វើមិនស្រួលគេមិនយក មករអ៊ូថាសុទ្ធតែមាននេះ មាននោះ ឯងវាគ្មាន​ប្រាក់​ខែហ្នឹងគេ។ ចុះបើខ្លួនអត់ប្រាក់ខែមែន … ហើយមកវាយឯងទៀត។

កុំរើសអើងជនពិការ

ត្រឹមត្រូវហើយ ប៉ុន្តែ សុំក្មួយៗ កុំរើសអើងជាមួយនឹងយុវជនពិការនៅទីនេះ មានពិការជានារី ហើយមានពិ​ការ​ជាបុរស។ បុរសរបស់យើងក៏មិនត្រូវរើសអើងជាមួយនារីពិការដែរ ឯនារី ស្រ្តីរបស់យើងក៏មិនត្រូវរើស​អើងជាមួយនឹងជនពិការដែរ។ ការពិតទៅ ពូជាបុរសម្នាក់ ដែល​ពេលបាន​ប្រ​ពន្ធ ជាគ្រួសារសព្វថ្ងៃនេះ ពូ​បាន​ពិការភ្នែករួចស្រេចទៅហើយ។ ប៉ុន្តែ ជាភ័ព្វសំណាង ភរិយាពូបានទទួលពូធ្វើជាស្វាមី។ មានពេល​មួយ​មិត្តភក្តិ ដោយសារតែពូវះយកកែវភ្នែកចេញហើយ បានដាក់ភ្នែកកែវចូល មានមិត្តភក្តិបានមក​ជួយ​បញ្ចេះ​ថា ឯងប្រាប់គេទៅ ភ្នែករបស់ឯងគេមើលមិនដឹងថាឯងខូចភ្នែកទេ។ ប្រាប់គេទៅថាយើងអត់មាន​ខ្វាក់​ភ្នែក​ទេ។ បានប្រាប់ទៅវិញថាអត់ទេ យើងត្រូវប្រាប់គេត្រង់ថា យើងខូចភ្នែកម្ខាង ហើយមាន​លទ្ធ​ភាព​ឆ្លង​ទៅម្ខាងទៀតអាចខូចដល់ភ្នែកម្ខាងទៀត។ យើងប្រាប់គេត្រង់។ បើយើងភូតគេ ថ្ងៃណាមួយ​គេដឹង​ថា​យើងភូត នោះជាការមិនស្មោះត្រង់ ហើយយើងមិនអាចទទួលគេបានទេ។

យុទ្ធជនពិការម្នាក់នេះ ក៏បានក្លាយទៅជាមេដឹកនាំប្រទេស​នេះ ក្នុងរយៈពេលជិត ៤០ ឆ្នាំរួចមកហើយ ក្នុងមុខដំណែងផ្សេងៗគ្នា ហើយក៏មិនមែនមានតែពូម្នាក់ ដែលជាអ្នកជនពិការ ដឹកនាំប្រទេសដែរ ព្រះ​រាជា​ថៃ គឺព្រះមហាក្សត្រថៃ ដែលបានសោយទិវង្គត ដែលទើបនឹងថ្វាយព្រះភ្លើងកាលពីខែមុននេះ ព្រះអង្គ​ក៏​ខូចព្រះនេត្រឆ្វេងម្ខាង ដូចពូដែរ។ អតីតប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលជាប្រជាជាតិធំបំផុត ប្រជាជន​ច្រើន​បំផុត នៅក្នុងអាស៊ាន គឺលោក វ៉ាហ៊ីត គាត់ខូចភ្នែកទាំងពីរឯណោះ គាត់អាចធ្វើប្រធានាធិបតីបាន។ ពូក៏​ទទួលនូវការឈឺចាប់ អំពីឥឡូវក៏មានអ្នកខ្លះ នៅហៅពូថាជាអាខ្វាក់ ប៉ុន្តែពាក្យសម្តីមិនថ្លៃថ្នូរ ពាក្យ​សម្តី​បែបនេះ គឺពាក្យសម្តីនៃជនដែលមិនគោរពសិទ្ធិចំពោះជនពិការ ខ្លះហៅអាកំបុត ខ្លះហៅអាកំបាក់ ខ្លះហៅអាខ្វាក់ ទៅតាមចិត្តពួកគេ ប៉ុន្តែនេះជាភាពតិរិច្ឆានរបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ។

គោលនយោបាយសំរាប់ឆ្លងទន្លេ ពិនិត្យជំងឺនៅពេទ្យរដ្ឋ ពង្រីកវិសាលភាពទៅមន្រ្តីថ្នាក់ភូមិឃុំសង្កាត់

ពូអម្បាញ់មិញបានសួរនាំចំពោះក្មួយៗ ហើយសង្ឃឹមថា ថ្ងៃនេះ ក្មួយៗ ៤៩១ នាក់ មានផ្ទៃពោះបាន​មក​ជួប ថ្ងៃក្រោយទៅក្មួយអាចនឹងនិទានប្រាប់ថា កាលពីម៉ាក់មានផ្ទៃពោះកូនឯង ក៏បានមកស្តាប់​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី ជួបសំណេះសំណាល ហើយនៅពេលនោះ គាត់ក៏បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយសាច់​ប្រាក់​សម្រាប់​ការឆ្លងទន្លេ ដែលម៉ាក់មានក្បាលកូនឯងកើតមកនេះ។ សង្ឃឹមថាក្មួយៗដែលលើកដៃ ហើយប្រុង​នឹង​រៀបការ តែការហើយវាមុខតែមានហើយ កុំឆ្ងល់ គ្រាន់តែយូរ និងឆាប់តែប៉ុណ្ណោះ។ ពេលនោះក្មួយៗ​កម្មការិនី​ក៏នឹងដល់ពេលវេលា ដែលត្រូវអនុវត្តកម្មវិធីសាច់ប្រាក់សម្រាប់កម្មការិនី ដែលមានផ្ទៃពោះ​ផង​ដែរ។ ប៉ុន្តែ ដោយសារមានការបារម្ភខ្លាច បារម្ភអំពីថាមិនបានលើកបញ្ហានេះ ខ្ញុំសុំយកបញ្ហានេះ ប្រកាស​ឲ្យហើ​យតែម្តង ដើម្បីផ្ញើជូនទៅចំពោះថ្នាក់ឃុំ និងថ្នាក់ភូមិ ដែលកន្លងទៅ យើងបានដាក់ចេញគ្រប​ដណ្តប់​នូវគោលនយោបាយរួចទៅហើយ ក្របខណ្ឌនយោបាយ ចំពោះកម្មករ ចំពោះមន្រ្តីរាជការដែល​ជាស្រ្តី នៅក្នុងកងទ័ព ចំពោះផ្នែកកីឡា។

ឥឡូវនេះ ក៏សុំផ្តាំផ្ញើទៅមន្រ្តីថ្នាក់ភូមិ និងថ្នាក់ឃុំ។ ប្រធាន អនុប្រធាន និងជំនួយការភូមិ ដែលមានសរុប ៤៣ ១៤៩ នាក់ ក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ មាន ១១ ៥៧២ នាក់ សរុបទៅជាង ៦ ម៉ឺននាក់​នឹងត្រូវ​បាន​ទទួល​នូវរបបនៃការពិនិត្យព្យាបាលជំងឺដោយឥតគិតថ្លៃនៅតាមមន្ទីរពេទ្យរបស់រដ្ឋ ទាំងអស់ដូចកម្មករ/កា​រិនី​ផង​ដែរ។ សម្រាប់ថ្នាក់ភូមិ និងថ្នាក់ឃុំ ដែលជាស្រ្តីនៅក្នុងពេលឆ្លងទន្លេ ក៏នឹងទទួលបានអត្ថ​ប្រយោជន៍​ដូចកម្មករផងដែរ។ វិសាលភាពនេះ ត្រូវដាក់ទៅនៅក្រោម នៅក្នុងផ្នែកសុខា​ភិ​បាល​។ ដាក់​ទៅ​ក្រោមនៃកម្មវិធីសមធម៌ ព្រោះបញ្ហានេះ ប្រធានគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច បណ្ឌិត អូនព័ន្ធមុន្នីរ័ត្ន ដែលថ្ងៃនេះគាត់មានទុក្ខនៃការបូជាសពឪពុករបស់គាត់ បានលើកសំណូមពរស្នើសុំមក អំពីជម្រើសទី ១ និងជម្រើសទី ២ រវាងយកតែថ្នាក់ឃុំ ចោលថ្នាក់ភូមិ ឬយកថ្នាក់ភូមិ ចោលថ្នាក់ឃុំ ប៉ុន្តែ យើងយកទាំង ២ តែម្តង។ តែជាង ៦ ម៉ឺននាក់បន្ថែមទៀតទេ។ នៅក្នុងចំណោម ៦ ម៉ឺននាក់នេះ ចំនួនស្រ្តីដែលអាចឆ្លងទន្លេ ក៏មានចំនួនមិនច្រើនទេ ព្រោះក្នុងមួយភូមិតែ ៣ នាក់ទេ ប្រធានភូមិ អនុប្រធានភូមិ និងជំនួយការ ហើយនិងនៅក្នុងប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ ក៏មានចំនួនត្រឹមតែជាង ១១ ០០០ នាក់ តែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ វាមិនច្រើនហួស ១១ ៥៧២ នាក់ ដែលត្រូវបានទទួលនូវការគាំពារផ្នែកសុខភាព ជាមួយនឹងការគាំពារ ទាក់ទិនជាមួយនឹងស្រ្តីដែលឆ្លងទន្លេ។ យើងបានដោះស្រាយរួចហើយ ស្រ្តីដែលធ្វើការនៅក្នុងក្របខណ្ឌ ជាមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល ស្រ្តីដែលស្ថិតនៅក្នុងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលនឹងទទួលបានប្រាក់នៅ​ក្នុង​ពេល​ដែល​ខ្លួនឆ្លងទន្លេ។ ឥឡូវនេះនាឡិការរបស់ខ្ញុំ វាចាប់រោទិ៍ វាផ្តល់សញ្ញាឲ្យ​ខ្ញុំ ឆាប់ដល់ទីបញ្ចប់ ក៏ប៉ុន្តែ វាមិនទាន់ចប់នៅឡើយទេ ដោយសារតែយើងចាប់ផ្តើម ១ ម៉ោងទៅហើយ និយាយបន្តិចសោះ។

គ្មានសន្តិភាព គឺគ្មានការអភិវឌ្ឍ

ឥឡូវនេះ អ្វីដែលពូចង់និយាយទៅកាន់ក្មួយៗ ហើយទៅកាន់ម្ចាស់រោងចក្រយើងទាំងអស់គ្នា ដើម្បីធានា បាននូវការងារធ្វើ និងប្រាក់ចំណូល តម្រូវការដំបូង ខិតខំថែទាំនូវសន្តិភាព ដែលយើងរកបាន​ដោយ​លំ​បាក​នេះ ឲ្យខានតែបាន។ គ្មានសន្តិភាព គឺគ្មានការអភិវឌ្ឍបានទេ ខ្ញុំធ្លាប់បាននិយាយហើយ ដំណើរការ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដំណើរការអភិវឌ្ឍសង្គម ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ចាប់ផ្ទៃ​បាន​តែ​នៅក្នុងប្រទេសដែលមានសន្តិភាពតែប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែ វាមិនចាប់ផ្ទៃនៅក្នុងប្រទេសដែល​មាន​​សង្រ្គាម​ទេ។ អតីតកាលរបស់កម្ពុជា បានបង្ហាញគ្រប់គ្រាន់អំពីមេរៀនពិសោធន៍​នៃប្រទេសដ៏កម្សត់មួយ​នេះ នៅពេលដែលយើងមានសង្រ្គាម មានតែរត់ចោលដីធ្លី មានតែរត់ចោលរោងចក្រ មានតែរត់ចោល​សា​លា​រៀន។ គ្មានទេសេចក្តីសុខ សូម្បីតែសាលារៀនខ្លះ នៅអាចបង្រៀនបាន ក៏ប៉ុន្តែត្រូវជីកលេណដ្ឋាននៅ​ជាប់​ទីនោះ ដើម្បីគ្រូងាយជម្លៀសជាមួយនឹងកូនសិស្ស ចូលទៅកាន់លេណដ្ឋាន ដើម្បីការពារជីវិត​របស់​កូនសិស្ស និងគ្រូ។ យើងក្រឡេកទៅមើលប្រទេសដែលមានសង្គ្រាម ហើយដែលវិទ្យុ ដែលទូរទស្សន៍​ផ្សាយ​សព្វថ្ងៃ នៅប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ នៅប្រទេសលីប៊ី នៅប្រទេសស៊ីរ៉ី និងនៅប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដូចនៅអាហ្វិ្រកកណ្តាល ដូចនៅម៉ាលី នៅស៊ូដង់ គឺសុទ្ធតែជាប្រទេសដែលញាំញីដោយសង្គ្រាម តើនៅ​ទី​នោះ​ទេសចរគេទៅលេងទេ? អត់ទៅលេងទេ មានដែរក្រុមប្រថុយប្រថានខ្លះឡើងភ្នំ ទៅជាប់លើភ្នំទៅក៏​មាន ទៅធ្លាក់ទឹកកកទៅក៏មាន។ អាហ្នឹងគឺគេហៅថារបៀបទេសចរណ៍មួយបែបរបស់គេទៅ បំបែក​ឯក​ទគ្គ​​កម្មពិភពលោក តាមរយៈឡើងភ្នំខ្ពស់ជាងគេ។ ប៉ុន្តែកម្រណាស់ ជាមួយនឹងប្រទេសដែលអស្ថេរ​ភាព ដែលគ្មានសន្តិភាព ហើយបែរជាមានសង្គ្រាម នៅពេលដែលយើងនៅមានសង្រ្គាម ទេសចរជប៉ុន​មកកាន់​កម្ពុជា​ពេលនោះ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនអនុញ្ញាតឲ្យទេសចរជប៉ុនមកត្រឹមតែទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីក្រុងសៀម​រាប​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះប្រទេសរបស់យើងគ្រប់ទីកន្លែងដែលយើងអាចទៅដល់។

ដូច្នេះ យើងត្រូវរួមគ្នារក្សានូវសន្តិភាព ដែលយើងរកបានដោយលំបាក តាមរយៈសន្តិភាពនោះ យើងនឹង​បន្ត​រួមគ្នាដើម្បីការអភិវឌ្ឍសង្គមសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងបន្តទៀត ជាមួយនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជុំវិញ ៧ ភាគ​រយ។ យើងនឹងបន្តធ្វើឲ្យប្រទេសរបស់យើង ពីប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប មកកាន់​ប្រ​ទេស​ដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ នៅឆ្នាំ ២០៣០។ នៅសល់ពេលវេលា ១៣ ឆ្នាំទៀត យើង​នឹងអាចដើរទៅដល់ ខ្ញុំគ្រាន់តែរំលឹក មានអ្នកខ្លះគេអាចនិយាយថានឹងលឿនជាងនេះ បើគេកាន់អំ​ណាច គេនឹងធ្វើលឿនជាងនេះ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគ្រាន់តែរំលឹកថា នៅប្រទេសចិន គេប្រើរយៈពេល ១០០ ឆ្នាំ ទើប​អាចនាំប្រទេសទៅដល់គោលដៅមួយ ដែលគេហៅថាសុបិន្តរបស់ចិន សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនបាន​ចាប់​កំណើតនៅឆ្នាំ​ ១៩៤៩។ ឥឡូវចិនដាក់ចេញនូវគោលដៅជាប្រទេស ដែលមានការអភិវឌ្ឍនៅឆ្នាំ ២០៤៩ គឺ ១០០ ឆ្នាំក្រោយ។ កម្ពុជាយើងចាប់មានសន្តិភាព ទើបនឹងបាន ១៩ ឆ្នាំ ប៉ុណ្ណោះ បើរាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩៨ មកដល់ពេលនេះ។ ជាមួយនឹងផលវិបាករាប់មិនអស់ ដែលបន្សល់ទុកដោយរបប​ប្រល័យពូជ​សាសន៍ និងសង្គ្រាម សូម្បីតែថ្ងៃនេះ ម៉ោងនេះ គ្រាប់បែក គ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ រហូតដល់គ្រាប់បែកចង្កោម និងអាវុធគីមី ក៏នៅបន្សល់លើទឹកដីដ៏កម្សត់របស់យើង។ ដូច្នេះ មិនមែនជាភាពងាយស្រួល ដូចការនិ​យាយ​តាមចិត្តចង់ តាមរបៀបអណ្តាតអត់ឆ្អឹងនោះទេ។

រក្សាសន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ ធានាស្ថេរភាព និងសុវត្ថិភាពការងារ

បន្តទៅទៀត ខ្ញុំអំពាវនាវចំពោះកម្មករ/ការិនីទាំងអស់ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋ យើងត្រូវខិតខំធ្វើឲ្យប្រទេស​របស់​យើង មានសន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ ដើម្បីធានានូវស្ថេរភាពការងារ និងសុវត្ថិភាពការងារ​របស់​យើង។ គ្មានសន្តិភាព គ្មានស្ថេរភាពនយោបាយ គ្មានសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម សុវត្ថិភាពការងារ របស់ក្មួយៗក៏មិនត្រូវបានធានាដែរ។ គ្មានរោងចក្រ គ្មានសណ្ឋាគារ និងគ្មានភោជនីយដ្ឋាន ឬក៏គ្មាន​កន្លែង​ផលិតកម្មដទៃ រស់បាននៅក្រោមគ្រាប់បែក គ្រាប់ប្លោងនោះទេ។ រោងចក្រដែលក្មួយៗកំពុងធ្វើការ ក៏វាមិនអាចមានសុវត្ថិភាពគ្រប់គ្រាន់នៅពេលដែលមានក្រុមបងតូច ក្រុមបងធំ កាប់គ្នានឹងដាវ ឬក៏នឹង​កាំ​បិត ពូថៅ នោះដែរ​ គ្មានសុវត្ថិភាពការងារទេ។ ប្រសិនបើនៅក្នុងរោងចក្រ សហគ្រាសទាំងនោះ មានក្រុម​គ្រឿង​ញៀន មានជើងកាង គ្រប់គ្រងប៉ាវ គេហៅថាក្រុមគ្រឿងញៀន។ ដូច្នេះ យើងត្រូវរួមគ្នា​ដើម្បី​ធ្វើ​កិច្ច​ការ​ទាំងឡាយ ដើម្បីធានាថា ការងាររបស់យើង ត្រូវបានថែរក្សា សុវត្ថិភាពការងារត្រូវបានដោះស្រាយ តាម​រយៈ​នៃការខិតខំរបស់យើងទាំងអស់គ្នា ទាំងម្ចាស់រោងចក្រ ទាំងអ្នកគ្រប់គ្រងកម្រិតរហូតទៅដល់​កម្ម​ករ/កា​រិនី។

រក្សាការងារចាស់ បង្កើនការងារថ្មី

ឯចំណុចមួយទៀត យើងត្រូវរក្សាការងារចាស់ និងបង្កើតការងារថ្មីបន្ថែម។ ក្មួយៗត្រូវចងចាំ ដើម្បីរក្សា​ការ​ងារ​ដែលក្មួយៗមានសព្វថ្ងៃ ដំបូងបំផុតត្រូវរក្សានូវសន្ដិភាពឲ្យបានសិន ទើបរក្សាការងារចាស់នេះបាន ហើយ​ការងារចាស់មិនត្រឹមតែដាក់ឲ្យដំណើរការ នៅត្រឹមតែដំណើរការដោយគ្មានការបង្កើននូវផលិត​ភាព​នោះ​ទេ។ សង្ឃឹម​ថា ក្មួយៗនឹងខិតខំទៅលើរឿងនេះ។ បន្ថែមលើនោះ យើងត្រូវបង្កើតការងារថ្មីៗ​ថែម​ទៀត។ បើយោងទៅលើតួ​លេខ ដែលយើងទទួលបានមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ គ្រាន់តែឆ្នាំនេះ យើងបង្កើត​ការ​ងាររាប់ម៉ឺនកន្លែង ទាំងក្នុងវិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងសេវា រាប់ម៉ឺនកន្លែងក្នុងមួយឆ្នាំៗ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាល​វិជ្ជាជីវៈ ក៏ដូចជាក្រសួងផែនការ នឹងត្រូវតាមដានការងារនេះឲ្យជាប់ អំពីកំណើនការងារ និងការបាត់បង់ការងារ។ ប៉ុន្តែ ឆ្នាំនេះ ការបាត់បង់ការងារនឹងមិនមានកើនឡើងទេ ប៉ុន្តែ កំណើនការងារបានកើនឡើង។

រាជរដ្ឋាភិបាលទាញវិនិយោគ រកទីផ្សារថ្មី រក្សាចាស់

រាជរដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវប្រឹងបន្ដ ម្ខាងទាក់ទាញវិនិយោគឲ្យចូលមកវិនិយោគ ម្ខាងទៀតខិតខំ​ស្វះស្វែង​រកទី​ផ្សារ​ ទាំងពង្រីកទីផ្សារចាស់ និងខិតខំស្វែងរកទីផ្សារថ្មី។ យើងមិនត្រូវចំណុះតែលើទីផ្សារណាមួយទេ ទីផ្សារ​ណាក៏ដោយ ​ដែលយើងមានលទ្ធភាព យើងត្រូវបញ្ចេញទំនិញរបស់យើងទៅកាន់គោលដៅ ដែល​យើងត្រូវទៅ។ យើងត្រូវ​ប្រឹងកសាងបន្ថែមនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់នានា រាប់ទាំងផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវដែក ផ្លូវ​អាកាស ព្រលានយន្ដហោះ និងការដឹកជញ្ជូនផ្លូវអាកាស កំពង់ផែ និងការដឹក​ជញ្ជូន​ផ្លូវទឹក។ កំពង់ផែទឹក​ជ្រៅរបស់យើងនៅ​ក្រុងព្រះសីហនុ នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ។ នាវាត្រឹមតែ ២ ម៉ឺន តោន មិនទាន់គ្រប់​គ្រាន់​ពេញសមត្ថភាពនោះទេ យើងត្រូវឲ្យមានកំពង់ផែ ដែលអាចចូលចតបានចាប់ពី ៥ ម៉ឺន តោន ឡើងលើ​ទៀតផង ដែលចៀសវាងកា​រ​ផ្ទេរទំនិញនៅសិង្ហបុរី ឬកំពង់ផែវៀតណាម ឬកំពង់ផែម៉ាឡេស៊ី។

បង្កើនប្រាក់ចំណូល និងចំណេះដឹង/រដ្ឋបន្ថយការចំណាយលើថ្លៃភ្លើងនិងទឹក

នេះជាការខិតខំ ហើយបន្ដទៅ យើងខិតខំបន្ដបង្កើននូវប្រាក់ចំណូល និងបង្កើននូវចំណេះដឹង។ ពូបាន​ជម្រាប​ប្រាប់ហើយ ប្រាក់ចំណូលគឺមិនមែនកើនត្រឹមតែឆ្នាំនេះទេ ប្រាក់ចំណូលនឹងត្រូវបន្តកើនជារៀងរាល់​ឆ្នាំ ជាមួយ​នឹងអត្ថ​ប្រយោជន៍​​ដទៃទៀត ដែលរោងចក្របានផ្តល់ យើងកាត់បន្ថយនូវ​ការចំណាយ​របស់​កម្ម​ករ/ការិនីរបស់យើង ​តាមរយៈការរុញទៅដល់អគ្គិសនី ក៏ដូចជាទឹក ដែលរដ្ឋផ្គត់ផ្គង់ទៅដល់ផ្ទះឈ្នួលទាំង​ឡាយដែលមុននេះ ថ្លៃ​ភ្លើង និងថ្លៃទឹក ត្រូវកំណត់ដោយម្ចាស់ផ្ទះ ប៉ុន្តែ ឥឡូវថ្លៃភ្លើង ដែលប្រើក្រោម ៥០ គីឡូវ៉ាត់ម៉ោង ក្មួយៗចេញត្រឹម ៦១០ រៀល ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយគីឡូវ៉ាត់ម៉ោង ឯថ្លៃទឹកដែលមុននោះ​ម្ចាស់ផ្ទះបានកំណត់ ២ ០០០ រៀល ក្នុងមួយម៉ែត្រគូប ឬលើស​ពីនេះ ក្រោយមកយើងលក់ឲ្យម្ចាស់ផ្ទះ ១ ០៣០ រៀល  ម្ចាស់ផ្ទះលក់ឲ្យកម្មករ/ការិនីរបស់យើង ១ ២០០ រៀល។ ឥឡូវនេះ នេះរដ្ឋលក់ទៅឲ្យ​ម្ចាស់​ផ្ទះ​ត្រឹមតែ ៧០០ រៀល ឯម្ចាស់ផ្ទះលក់ឲ្យកម្មករ/ការិនីរបស់​យើង​ត្រឹមតែ ៨០០ រៀល។

ជិះឡានក្រុងឥតគិតថ្លៃយ៉ាងតិច ២ ឆ្នាំ

ការចំណាយ​តិច​ជាង​មុន ជាមួយនឹងការផ្តល់ឱកាសឲ្យកម្មករ/ការិនីរបស់យើងទាំង​ក្នុងប្រព័ន្ធ និងក្រៅប្រ​ព័ន្ធ ជិះឡានក្រុងដោយឥតថ្លៃ ក្នុងរយៈពេលយ៉ាងតិច ២ ឆ្នំា។ ខ្ញុំមិនដឹងថា តើក្មួយៗប៉ុន្មាននាក់​ហើយ​ដែលបានជិះឡានក្រុងនេះ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែនេះ សូមលើកដៃមើល បានជិះ​ហើយ​នៅ? ពូប្រាប់ពី​តម្រិះជិះឡានក្រុង កន្លែងខ្លះរោងចក្រក្មួយៗអត់មានឡានក្រុងរត់កាត់ទេ។ ប៉ុន្តែឡានក្រុង​ដែលជិះមិន​បង់​ប្រាក់ មិនសំដៅតែទៅលើចាំតែមកធ្វើការទេ ក្មួយៗអាចមកដើរលេងដោយជិះឡានក្រុង ស្វែង​យល់ចិត្ត​គ្នា​នៅលើឡានក្រុងក៏បានដែរ។ ចេះតែថាហើយលោក ហ៊ុន សែន នេះ ប្រដៅក្មេងឲ្យតែខូច ប៉ុន្តែក្មេង​វាពូកែជាង ហ៊ុន សែន ពីសម័យដើមទៅទៀត។ មិនចាំបាច់លោក ហ៊ុន សែន ប្រដៅទេអញ្ចឹងនោះ ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែ​ពូប្រាប់។ ប៉ុន្តែទៅណា យើងត្រូវមានប័ណ្ណកម្មករ ដើម្បីឡើងទៅប្រាប់(គេ) ខ្ញុំជាកម្មករ ដូច្នេះ​គេអត់​យកលុយទេ។ ​ប៉ុន្តែបើក្មួយៗជិះឡានឯកជន បង់ថ្លៃឲ្យគេទៅ រដ្ឋអត់ទៅបង់ជួសទេអាហ្នឹង។

កម្មករលែងត្រូវបង់ប្រាក់ថែទាំសុខភាពទៀតហើយ

ការកាត់បន្ថយនូវការបង់ថ្លៃ ដូច​ជាប្រាក់ថែទាំសុខភាព។ មុននេះក្មួយៗត្រូវបង់ ៥០% ដែលត្រូវ​ចំណាយ​ប្រាក់​​​ពី ៨ ពាន់ ទៅ ១ ម៉ឺន ៣ ពាន់រៀលក្នុងមួយខែ។ តែចាប់ពីថ្ងៃទី ១ មករា ឆ្នាំ ២០១៨ តទៅ ក្មួយៗ​មិន​​ត្រូវ​បង់​ទៀតទេ គឺថៅ​កែបង់ជំនួសទាំងអស់។ ដូច្នេះបានជារាជរដ្ឋាភិបាលដើម្បីធានាឲ្យក្មួយៗបាន​បៀវត្ស​​​មក​ដល់ ១៧០ ដុល្លារអាមេរិក ចាប់ពី​ខែ​មករាទៅ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវលះបង់ក្នុងមួយឆ្នាំប្រមាណ​ជាង ៤០ លានដុល្លារអាមេរិក។ បើទំលាក់ទម្ងន់នេះធ្ងន់ពេក ទៅលើម្ចាស់រោងចក្រ ដែលរាប់ទាំង​ការ​បង់​ថ្លៃ​ជួសសម្រាប់កម្មករ/ការិនីទៅលើតម្លៃថែទាំសុខភាព និងការ​តម្លើងបៀវត្ស វាធ្ងន់ពេកទៅលើម្ចាស់រោង​ចក្រ ដែលអាចធ្វើឲ្យម្ចាស់រោងចក្រដករោងចក្រចេញពីប្រទេសកម្ពុជា តម្រង់ទៅប្រទេសផ្សេង ដែលមាន​ប្រាក់​ឈ្នួលត្រឹមតែ ៦៧ ដុល្លារ។ នៅបង់ក្លាដេស និងនៅស្រីលង្ការ ប្រាក់ឈ្នួលមានត្រឹមតែ ៦៧ ដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ ៉ុល្លារ,្រឹមតែ ់រោងចក្រដករោចភាពទៀតហើយសាចាស់ួាយុ វណ្ណៈ សុខជា        ្មនុញ្ញសារ, នៅឥណ្ឌា​មាន ៧៧ ដុល្លារ នៅមីយ៉ាន់ម៉ាមាន ​៧៩ ដុល្លារ នៅឡាវមាន ១១០ ដុល្លារ ឯយើងបានដើរទៅ​ដល់ ១៧០ ដុល្លារហើយ។ ប៉ុន្តែ ចំណុចនេះក៏បានមកពីការខិតខំរបស់ក្មួយៗ បង្កើនសមត្ថភាពក្នុងការផលិត។ ថ្ងៃមុន ពូ​និយាយ ពូបានទិញខោអាវកីឡានៅក្នុងហាងរបស់កម្ពុជា​ដែល​នាំចូលពីបរទេសមកវិញ ក៏មើលទៅផលិតនៅ​កម្ពុជា។ ថ្ងៃមួយ ពូក៏ចូលហាងមួយនៅសិង្ហបុរី ទិញ​ខោ​អាវកីឡាទៀត ពាក់កណ្ដាលផលិតនៅកម្ពុជា អញ្ចឹងបាន​សេចក្តីថា សមត្ថភាពនៃពលកម្មរបស់​កម្ពុជា​ទទួល​បានទិន្នផលខ្ពស់ និងមានគុណភាព ដែលទី​ផ្សារ ទាំងនៅអាស៊ី អឺរ៉ុប និងនៅតំបន់​អាមេរិក​អាច​ទទួលយកបាន​។

កម្មករពិនិត្យជំងឺឥតគិតថ្លៃតាមមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋ

ចំណុចនេះ យើងត្រូវបន្ដការខិតខំ ជាមួយនេះបានប្រកាសរួចហើយ ទាំងកម្មករ ក្នុងប្រព័ន្ធ ទាំងក្រៅប្រ​ព័ន្ធ ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ក្នុងការទទួលការ​ព្យាបាល ដោយមិនត្រូវបានបង់ថ្លៃនៅមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋទាំង​អស់ ហើយរដ្ឋនឹងបង់ថ្លៃជំនួសក្រោមមូលនិធិសមធម៌​។ រឿងនេះជាការកាត់បន្ថយនូវការចំនាយ និងការ​កាត់​បន្ថយនូវការព្រួយបារម្ភរបស់ក្មួយៗជាកម្មករ/ការិនី​ផងដែរ។ ពេលខ្លះយើងទទួលបានប្រាក់ចំណូល​ប្រ​ហែល​ជា​ជាង ២០០​ដុល្លារ ការចំណាយត្រឡប់ទៅវិញ​នៅសល់ប្រមាណជាង ១០០ ដុល្លារ ពេល​ខ្លួន​ធ្លាក់ខ្លួនឈឺ។ ប្រាក់ដែលសន្សំបានប្រើប្រាស់អស់ រហូតទៅដល់​ខ្ចីគេទៀតផង ក្លាយទៅជាអ្នកជាប់​បំ​ណុលដោយសារជំងឺ។ ប៉ុន្តែដើម្បីធានាចំពោះសុខុមាលភាព និងសុខទុករបស់​កម្មករ/ការិនីរបស់យើង រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបង់ថ្លៃ សម្រាប់ការពិនិត្យ និងព្យាបាលចំពោះកម្មករ/ការិនីនៅទូទាំង​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ដោយ​មិនត្រូវបង់ថ្លៃទៀតទេ។ មិនដឹងអស់ប៉ុន្មានទេ ទៅតាមជំងឺ​ធ្ងន់ ឬស្រាល ខ្ញុំមិនគិតថាវា​អស់​ប៉ុន្មាន​ទេ គឺគិតត្រឹមមួយជា គឺគ្រប់គ្រាន់តែប៉ុណ្ណឹង។ ព្រោះបើព្យាបាលអត់ជា ទៅ​ផ្ទះធ្វើអី? មិនអញ្ចឹង​អា​ហ្នឹង​ធម្មតា ពេទ្យព្យាបាលទាល់តែគេជា បើមិនជាទេនៅដេកនៅហ្នឹងតទៅទៀតទៅ … សូមអំពាវនាវ​ចំ​ពោះ​រោងចក្រសហគ្រាស ក៏ដូចជាផ្នែកពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយដែលប្រើប្រាស់កម្មករ ត្រូវមកចុះឈ្មោះ ដើម្បី​ឲ្យ​កម្មករ/ការិនីទទួលបាននូវផលអត្ថប្រយោជន៍ ពីគោលនយោបាយគាំពារសង្គមរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលដើរទន្ទឹមនឹងការជម្រុញនូវនយោបាយឧស្សាហកម្ម ២០១៥​-២០២៥។

គោលនយោបាយផ្តល់សាច់ប្រាក់ដល់កម្មការិនី/មន្រ្តីរាជការឆ្លងទន្លេ

សម្រាប់ក្មួយៗដែលត្រូវឆ្លងទន្លេនៅសល់តែ ១៨ ថ្ងៃ ប៉ុណ្ណោះ កម្មវិធីសាច់ប្រាក់នឹងត្រូវបើកផ្តល់សម្រាប់​កម្មការិនី ដែលឆ្លងទន្លេ បានកូនមួយ នឹងត្រូវបានប្រាក់ចំនួន ៤០ ម៉ឺនរៀល ស្មើនឹង ១០០ ដុល្លារ។ បើ​បាន​​កូនភ្លោះពីរ នឹងបានទៅដល់ ៨០ម៉ឺនរៀល ស្មើនឹង ២០០ ដុល្លារ។ បើបានកូនភ្លោះ ៣ នឹងបាន ១ លាន ២ សែន រៀល ហើយនឹងបានបន្ថែម ៥ លានរៀល ពី ហ៊ុន សែន តែម្ដង។ កើតតែម្ដងគ្រប់ហើយ អា​ភ្លោះ ៣ ឥឡូវដូចរាងរង្វើលបន្ដិច អាភ្លោះ ៣ ដោយសារឥឡូវវាភ្លឺពេក ដោយសារនៅណាក៏មាន​អគ្គិសនី មានធុងអាគុយដែរ អញ្ចឹងអ្នកដែលមកចាប់ជាតិមិនសូវមកទាំងហ្វូងទេ។ ឡើងទៅដល់ ៣២០ គ្រួ​សារ ដែលមានកូនភ្លោះ ៣ ហើយបាន​ពូទំនុកបម្រុងតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៥។ នៅសល់តែឱកាសណាមួយ​ទៅ​ជួប​ជុំ​អ្នក​ដែល​មាន​កូនភ្លោះ ៣ ព្រោះស្ថិតនៅក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់ពូ។ ទោះយ៉ាងណាកម្មវិធី​សាច់​ប្រាក់​នឹងត្រូវបានផ្ដល់ដល់មន្ត្រីថ្នាក់ឃុំ ភូមិ ព្រោះមានមន្ត្រីជំទប់ខ្លះ គាត់មានប្ដី មានកូនដែរ គាត់ក៏ត្រូវ​ទទួល​បានប៉ុណ្ណឹងដែរដូចកម្មករ ប៉ុន្តែស្រ្តីជាមន្ត្រីរាជការដែលមុននេះទទួលបាន ៦០ ម៉ឺនរៀល ខាង​មុខនឹង​ទទួលបានដល់ ៨០ ម៉ឺន សម្រាប់កូនម្នាក់។ ក្នុងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធក៏មិនទាន់បានអនុវត្ដទេ ក៏នឹងត្រូវអនុវត្តទៅដល់ ៨០ ម៉ឺនរៀលក្នុងម្នាក់។

កម្មការិនីមានផ្ទៃពោះចេញពីធ្វើការ​មុនហោចណាស់ ១៥ នាទី ទើបស្របត្រូវច្បាប់

ម្យ៉ាងទៀត ពូចង់សួរនៅកន្លែងនេះ ក្មួយៗដែលមានផ្ទៃពោះនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ តើឥឡូវបានចេញ​មុន​ម៉ោង​រយៈពេលប៉ុន្មានហើយ? (បាន ១៥ នាទី) ហើយកាលពីពេលមុនប៉ុន្មាន? (១០ នាទី) មើល ១០ នា​ទី ប៉ុន្មាន​នាក់? សូមលើកដៃខាងស្ដ្រីមានផ្ទៃពោះ! ហើយពីមុនអ្នកចេញមុន ៥ នាទីបានប៉ុន្មាននាក់? ហើយ​អា ១៥ នាទីបានប៉ុន្មាន? ឥឡូវ ១៥ ទាំងអស់គ្នា។ ពូបានធ្វើការងារនេះ ហើយអ្នកខ្លះគេថា រឿងកំ​ប៉ិក​កំប៉ុកប៉ុណ្ណឹង ដាក់បញ្ជាទៅមិនបានទេ ចាំទៅសុំថៅកែ​ដែរ។ សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ យើងមិនអាចសម្រេច​ជំ​នួស​ពួកថៅកែទេ។ ប៉ុន្តែយើងលើកសំណូមពរ ដើម្បីជួយដោះស្រាយការ​លំបាករបស់ស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះ​។ មិនមែនជាបញ្ហាតូចតាចទេ អ្វីដែលទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន វាសុទ្ធតែជា​បញ្ហាធំ។ រឿងនេះ យើងបានអនុវត្ដនៅក្នុងក្របខណ្ឌទូទាំងប្រទេស ប៉ុន្តែ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ការអនុវត្ដណា​ក៏ដោយ​បើ​សិនជាចាប់ពី ១៥ នាទី គឺត្រូវច្បាប់ ក្រោម ១៥ នាទី ខុស តែបើលើស ១៥ នាទី គឺត្រូវទាំងអស់។ អរ​គុណ​ចំពោះម្ចាស់រោងចក្រ ម្ចាស់រោងចក្រណាដែលមានចិត្តធម៌អនុញ្ញាតអោយស្រ្ដីមានផ្ទៃពោះចេញបាន​មុនលើស១៥ នាទី ខ្ញុំអរគុណ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំសុំជារួមអោយបាន ១៥ នាទី ពី ៥ នាទី ១០ នាទី អោយបាន ១៥ នាទី ប៉ុន្តែរោងចក្រខ្លះបានអោយដល់ ២០ នាទី  ឬ ៣០ នាទី ក៏សូមរក្សាទុកទៅចុះ ខ្ញុំសូមអរគុណ។

២០១៩ អនុវត្តន៍របបសោធននិវត្តន៍វិស័យឯកជន

ចំណុចមួយទៀត ក៏សូមបញ្ជាក់បា្រប់ក្មួយថា ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ទៅ នឹងចាប់ដាក់ឲ្យអនុវត្តនូវ​សោ​ធននិវត្តន៍។ កម្មករនៅក្នុងក្របខណ្ឌវិស័យឯកជន ក៏មានប្រាក់ចូលនិវត្តន៍ដែរ។ ចំណុចនេះហើយជាចំ​ណុច​ដែលក្មួយៗតែងគិត មិនមែនត្រឹមតែក្មួយៗទេ សូម្បីតែពូក៏គិតដែរ។ គិតយ៉ាងម៉េច? រឿងទ្រព្យ​សម្បត្តិ ពូមិនគិតទេ តែអ្វីដែលជាការគិតនៅត្រង់ថា នៅពេលដែលខ្លួនចាស់ទៅ កូនមួយណា ចៅមួយ​ណា វាមកនៅកិតកើយជាមួយយើង វាមកសួរសុខទុក្ខយើង។ តើមនុស្សចាស់ដូចយើងនេះ មានថ្ងៃអា​ទិត្យ និងថ្ងៃបុណ្យប៉ុន្មានដងទៅ នៅពេលដែលកូនយើង ចៅយើង ខ្លះគេថា គេជាប់ការងាររបស់គេ គេ​ជាប់​ថ្ងៃកំណើត គេជាប់បុណ្យ គេជាប់ទៅនេះ គេជាប់ទៅនោះ ចុងបំផុត យើងជាមនុស្ស​ចាស់​បាន​ត្រឹម​គេ​ហៅ​ថាឯកោ។

អ្នកដែលឯកោ មិនមែនចាំតែអ្នកដែលគ្មានទ្រព្យសម្បត្តិទេ អ្នកដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិក៏មាន​អារម្មណ៍​ឯកោ​ដែរ។ សូម្បីតែសព្វថ្ងៃនេះ មានពេលខ្លះ ចៅវាទៅរៀនអស់ ស្ងាត់ឲ្យឈឹង រង់ចាំមើលផ្លូវចៅ ឲ្យតែលឺ​សូរ​កោកកាកៗដឹងតែមកដល់ហើយ។ ចាំមើលតើប៉ុន្មាននាទីគេមកដល់ជាមួយយើង? មានអារម្មណ៍​ឯកោ​តាំង​ពីពេលឥឡូវហ្នឹងទៅហើយ ក្មួយៗគិតខុសពីពូ គិតនៅត្រង់ថា នៅពេលដែលអញអស់​​ការងារ​ធ្វើហើយ តើមានអ្វីមកចិញ្ចឹមខ្លួន?

ក្រសួងរៀបចំ កម្មកររក្សាសៀវភៅការងារ

នោះហើយបានជារាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ រៀបចំឲ្យមានការ​អនុវត្ត​នូវប្រាក់សោធននិវត្តន៍ដូចមន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធផងដែរ ដើម្បីធានាថា នៅពេល​ដែលយើងចូលនិវត្តន៍ទៅ យើងមានប្រាក់បៀវត្ស។ ដូច្នេះ ការខុសគ្នារវាងកម្មករ/ការិនី ក្នុងវិស័យឯកជន ជា​មួយនឹងមន្រ្តីរាជការ គឺមិនមានអ្វីខុសគ្នានៅពេលនោះទេ។ ប៉ុន្តែ សូមផ្តាំ មិនមែនអ្នកណាក៏សុទ្ធតែ​ទទួល​បាននូវប្រាក់សោធននិវត្តន៍ ដែលខ្មែរយើងហៅថា ប្រាក់រឺត្រែត នោះទេ។ ទាល់តែគ្រប់លក្ខខណ្ឌ សូម្បី​តែមន្រ្តីរាជការក៏មិនមែនចូលធ្វើការមួយឆ្នាំ ពីរឆ្នាំ ហើយទទួលបាននូវប្រាក់ចូលនិវត្តន៍នោះដែរ។ ត្រូវ​មាន​លក្ខខណ្ឌរបស់វា អញ្ចឹងបានជាពូតែងតែផ្តាំថា បើចង់ឆ្ងាញ់ឲ្យរកអន្លក់ បើចង់ស្រណុកឲ្យនឿយ​ពី​ក្មេង។ ក្មួយៗត្រូវធ្វើការងារឲ្យគ្រប់លក្ខខណ្ឌ ឲ្យគ្រប់ឆ្នាំ ​​ដើម្បីទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ពី​ប្រាក់ចូលនិ​វត្តន៍​ផងដែរ។ អញ្ចឹងទេ បានជាផ្តាំផ្ញើ ក្មួយៗខ្លួនឯងត្រូវរក្សាទុកនូវសៀវភៅការងារឲ្យជាប់ក្នុងដៃ។ សៀវ​ភៅ​នេះ​ហើយជាប្រាក់របស់ក្មួយៗទៅថ្ងៃអនាគត។

ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ តាមរយៈរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ត្រូវណែនាំបញ្ហានេះឲ្យច្បាស់ និងរៀបចំឲ្យច្បាស់។ ក្មួយធ្វើការក្នុងរោងចក្រនេះមានសៀវភៅការងារមួយ រោងចក្រនេះដំណើរការ ៥ ឆ្នាំ ត្រូវបិទ ក្មួយទៅធ្វើការនៅរោងចក្រមួយផ្សេងទៀត ពេលនោះ គេមិនមែនគិតពីថ្ងៃទីមួយទេ គឺគេគិតពី ៥ ឆ្នាំ ដែលក្មួយបានធ្វើការពីរោងចក្រចាស់ ចាប់ពី ៥ ឆ្នាំឡើងទៅលើ។ ៥ ឆ្នាំក្រោយ រោងចក្រ​មួយ​នេះ​ត្រូវបិទ ក្មួយទៅធ្វើការនៅរោងចក្រមួយទៀត ដោយមានសៀវភៅនេះទៅជាមួយ គេបូកពីឆ្នាំទី ១០ ឡើង​ទៅ​លើ មិនមែនពីមួយថ្ងៃឡើងទៅលើទេ។ អញ្ចឹងបានជាម្នាក់ៗត្រូវគ្រប់គ្រង​ខ្លួនឯងឲ្យច្បាស់អំពី​សៀវ​ភៅ​នេះ។ នោះជាអត្ថប្រយោជន៍ផ្ទាល់។ បើគ្មានសៀវភៅនេះទេ មិនធានាថាអត្ថប្រយោជន៍របស់ខ្លួនត្រូវបាន​ធា​នាទេ។ ពិតហើយ មានការបញ្ជាក់នេះ បញ្ជាក់នោះ ដោយខ្វះឯកសារគឺពិបាកនឹងទទួល។

រាជរដ្ឋាភិបាលប្រឹងប្រែងធ្វើឲ្យពលករក្រៅប្រទេសទទួលបានផលប្រយោជន៍ទាំងឡាយដែរ

ត្រូវខិតខំធ្វើការងារនេះ។ ហើយជាមួយគ្នានេះដែរ សម្រាប់កម្មករនៅក្រៅប្រទេស យើងបានប្រឹងប្រែង។ ហើយខ្ញុំនៅតែបន្តផ្តាំផ្ញើទៅក្មួយៗដែលកំពុងធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស សូមឲ្យបន្តការខិតខំ ដើម្បីទទួល​បាន​អត្ថ​ប្រយោជន៍។ រាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើឲ្យអ្នកមិនស្របច្បាប់ ទៅជាស្របច្បាប់ ហើយ​​អ្នកដែលស្របច្បាប់​ហើយ ទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ដូចកម្មករនៅក្នុងប្រទេសដទៃ។ យើងនឹងបន្តពង្រីកជាមួយនឹងទីផ្សារ​ការ​ងារ​របស់យើងនៅឯក្រៅប្រទេស ជាមួយនឹងការប្រកួតប្រជែងជាមួយកម្មករនៃប្រទេសដទៃ។ ក្នុងក្រប​ខណ្ឌ​អា​ស៊ាន យើងមានសេចក្តីថ្លែងការណ៍អំពីការការពារពលករចំណាកស្រុក។ ឥឡូវ យើងនឹងបន្តនូវ​កិច្ច​ការ​ងារនេះតទៅទៀត ជាមួយនឹងការទទួលស្គាល់ទៅវិញទៅមក ហើយក៏ទទួលស្គាល់នូវអតីតភាព ដូច​ជា​កម្មករយើងខ្លះធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ យើងត្រូវទទួលស្គាល់អតីតភាពដែលគេធ្វើការនៅ​ក្នុងប្រ​ទេស​ថៃ ១០ ឆ្នាំ គេមកបន្តការងារនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើងបន្តទៀត ហើយបូកជាមួយនឹងការងារ​ទាំង​នោះ ទាំងនៅក្នុងថៃ ទាំងនៅក្នុងស្រុកយើង គឺបង្កើតបានជាការទទួលអត្ថប្រយោជន៍ នៃប្រាក់សោធន​និវត្តន៍។

នៅប្រទេសជប៉ុន យើងក៏កំពុងពង្រីកទៅកាន់ទីនោះ តាមរយៈនៃការចរចារវាងខ្ញុំ ជាមួយនឹង​នាយករដ្ឋ​មន្រ្តី ស៊ិនហ្សូ អាបេ កាលពីឆ្នាំ ២០១៥ ហើយរយៈពេលកន្លងទៅនេះ ក្នុងឆ្នាំនេះ ឆ្នាំ ២០១៧ ក្នុងខែ​សីហា ក៏មានទស្សនកិច្ចរបស់ខ្ញុំ ក៏មានការពិភាក្សា។ ឥឡូវ យើងក៏បានបញ្ជូននូវក្រុមថែទាំមនុស្សចាស់ ដែល​មានវិជ្ជាជីវៈផ្នែកខាងពេទ្យ ដើម្បីទៅធ្វើការនៅទីនោះ។ យើងមិនសូវមានជំនាញខាងផ្នែកមេដោះ ភាគច្រើនគឺហ្វីលីពីន។ ហ្វីលីពីននៅក្នុងប្រទេសយើងសព្វថ្ងៃ ចុះបញ្ជីនៅស្ថានទូត មានប្រមាណជាង ៧ ០០០ នាក់ តែយើងអាចប៉ានស្មានថា មានប្រមាណ ១ ម៉ឺននាក់នៅកម្ពុជា ក្នុងនោះ មានមួយផ្នែកគឺ​ធ្វើជា​មេ​​ដោះ នៃជនបរទេសដែលមកធ្វើការនៅកម្ពុជា។ នៅហុងកុង មេដោះមានចំនួនច្រើនណាស់​ជាជនជាតិ​ហ្វីលីពីន។

អញ្ចឹងការបញ្ជូនពលករទៅក្រៅប្រទេស មិនមែនមានតែកម្ពុជាទេ។ ថៃបានបញ្ជូនពលករទៅក្រៅប្រទេស​ជាង ៤ លាន នាក់។ ប៉ុន្តែ ថៃខ្វះពលករ នាំពលករពីកម្ពុជា និងពីឡាវ ចូលប្រទេសថៃ ពីមីយ៉ាន់ម៉ា លោក​ជំទាវ អោងសាន ស៊ូឃ្យី ប្រាប់ខ្ញុំថ្ងៃមុនជាង ២ លាននាក់ ក្នុងប្រទេសថៃ។ ឯថៃបញ្ជូនពលករ​ទៅ​ស៊ី​ប្រាក់ខែខ្ពស់នៅខាងកូរ៉េខាងត្បូង នៅតៃវ៉ាន់ និងនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា គឺមានចំនួនច្រើន និងទៅជប៉ុន។ កោះតៃវ៉ាន់ គឺជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសចិន ក៏ប៉ុន្តែ ថៃបានបញ្ជូនកម្មករទៅទីនោះ។

លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស នឹងមិនក្លាយទៅជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់អ្នកណាមួយទេ

យើងបន្តការយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយការងារធ្វើ ជូនប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជារបស់យើង។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលខ្ញុំ​ទទូច​សុំទាំងអស់គ្នា ខិតខំរក្សារបស់ដែលខ្លួនមាន តាមរយៈការថែទាំនូវសន្តិភាព ដែលយើងរកបាន​ដោយ​លំបាក។ ថែទាំជាមួយនឹងដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ដែលនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ខាង​មុខ ដែលយើងនឹងត្រូវបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ក្នុងថ្ងៃ ២៥ ខែកុម្ភៈ ២០១៨ ហើយ​និងបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិករដ្ឋសភា នៅថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨។ ហើយសង្ឃឹមថា ក្មួយៗ​ផ្ទាល់ បូកជាមួយឪពុកម្តាយ និងក្រុមគ្រួសារ បន្តបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាជន និងបោះឲ្យពូបន្តដឹកនាំ​តទៅ​ទៀត។ យើងបានរួមសុខ រួមទុក្ខជាមួយគ្នា តាំងពីគ្រាដែលលំបាកបំផុត រហូតមកដល់ដំណាក់កាល​នេះ ដែលពេលនេះ គឺជាពេលវេលាដែលយើងខិតខំក្តាប់ឱកាសនេះឲ្យបាន ដើម្បីបន្តជំហានទៅមុខ ជំ​ហានដែលប្រជាជនយើងត្រូវការចង់បាន លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស នឹងមិនក្លាយទៅជាចំ​ណាប់​ខ្មាំង​របស់អ្នកណាមួយទេ។ គ្មានការចូលរួមរបស់អ្នក ការបោះឆ្នោតក៏នៅតែធ្វើ សូមផ្តាំទៅឲ្យហើយ។

ត្រូវយល់ឲ្យច្បាស់ពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាអំពីចំណុចដែលចែងថា «សភាមានអាណត្តិ ៥ ឆ្នាំ សភាមិនអាចរំលាយមុនអាណត្តិបានទេ»។ ចងចាំកន្លែងនេះឲ្យច្បាស់ តែបោះឆ្នោតរួចហើយ គឺរួច​ហើយ គ្មាននរណាមានសិទ្ធិរំលាយសភា សូម្បីសភាខ្លួនឯងក៏គ្មានសិទ្ធិរំលាយខ្លួនឯងដែរ។ ប្រទេសនានា​អនុញ្ញាត​ឲ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តីរំលាយសភា ចាត់តាំងបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែ នៅកម្ពុជា មិនអនុញ្ញាតថ្វាយព្រះមហា​ក្សត្រ​រំលាយសភា ក៏មិនអនុញ្ញាតឲ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តីរំលាយសភា សភាខ្លួនឯងក៏គ្មានសិទ្ធិរំលាយខ្លួនឯង។ ប៉ុន្តែ បើសិនជាខ្លួនឯងចង់រំលាយ គឺត្រូវរំលាយរដ្ឋាភិបាល ២ ដង ក្នុងរយៈពេល ១២ ខែ។ បើអ្នកឯង​រំលាយ​គេម្តង ហើយចង់រលាយខ្លួនឯង ៨ ខែក្រោយ អ្នកឯងរំលាយទៀតទៅ ខ្លួនឯងអស់ការងារធ្វើដែរ។ ព្រោះលែងនៅជាតំណាងរាស្រ្តទៀតហើយ ព្រោះខ្លួនឯងរំលាយ។

អញ្ចឹង សភាមានសិទ្ធិរំលាយរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងមួយឆ្នាំម្តង ប៉ុន្តែ បើរំលាយ ២ ដង សភាខ្លួនឯងក៏រលាយ​ដែរ។ អញ្ចឹងត្រូវចាំឲ្យច្បាស់ ហើយច្បាប់នៅកម្ពុជា រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៅកម្ពុជា មិនតម្រូវឲ្យទៅចុះហត្ថលេខាពី​ប្រធានា​ធិប​តី​ប្រទេសដទៃ ឬពីអគ្គលេខាអង្គការសហប្រជាជាតិថាការបោះឆ្នោតមានភាពស្របច្បាប់​នោះ​ដែរ។ ប្រជាជនចូលរួមបោះឆ្នោតជាការគ្រប់គ្រាន់។ ឥឡូវប្រជាជនបានត្រៀមរួចរាល់ហើយ​សម្រាប់​ការ​បោះ​ឆ្នោត។ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏មានទុនគ្រប់គ្រាន់ហើយដែរ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត។

ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ លុះត្រាតែមាននីតិរដ្ឋ

ការចុះឈ្មោះធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពសម្រាប់បញ្ជីបោះឆ្នោតក៏បានធ្វើរួចរាល់ហើយ។ ដំណើរការនឹងចាប់ផ្តើម​តាម​ការ​គ្រោងទុក។ ទោះមានបក្សប៉ុន្មានចូលរួម(ក៏ដោយ)។ មានបក្សមិនតិចទេដែលត្រូវចូលរួម។ មនុស្ស​មួយចំនួនត្រូវបានហាមឃាត់ ឯមនុស្សទូទៅ(មិនត្រូវបានហាមឃាត់ទេ)។ ត្រឹមតែ ១១៨ នាក់ គេមិន​ដែល​ឲ្យអ្នកជាប់ទោសមកបោះឆ្នោតទេ។​ ឥឡូវទៅសួរគុកព្រៃស ដែលឲ្យអ្នកជាប់គុកមកបោះទេ? ប្រ​ទេស​ណាក៏គេមានច្បាប់នោះដែរ។ ឥឡូវ សូមនាំគ្នាសិក្សាអំពីច្បាប់ស្តីពី​បក្សនយោបាយរបស់អូស្រ្តាលី ដែលទើបនឹងចេញពីអាទិត្យមុន។ សូមសិក្សាមើល ម៉េចក៏មិននាំគ្នាទៅបន្ទោសអូស្រ្តាលីផង? ធ្ងន់ដែរ មិន​មែនធ្ងន់ដែរទេ? ធ្ងន់លើសពីកម្ពុជាទៅទៀត ច្បាប់ស្តីពីបក្សនយោបាយ។ ប្រទេសដែលគ្រប់​គ្រង​ដោយ​ច្បាប់ ទើបជាប្រទេសដែលមានប្រជាធិបតេយ្យ និងរក្សានូវដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ។

ប្រជាធិបតេយ្យដោយគ្មានការគ្រប់គ្រងដោយច្បាប់ ឬនិយាយមួយបែប ដោយគ្មាននីតិរដ្ឋ គឺជាដំណើរ​អនា​ធិបតេយ្យ ដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ហើយទីបំផុត វាត្រឹមតែនាំមកនូវវិនាសកម្ម និងការខ្លោចផ្សារ​របស់​ប្រ​ទេស។ យើងប្តូរផ្តាច់ជាមួយនឹងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ​ សេរី ពហុបក្ស អមដោយនីតិរដ្ឋ នៅ​ព្រះ​រា​ជាណាចក្រកម្ពុជា យើងធ្វើការបោះឆ្នោតតាមការកំណត់ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បោះឆ្នោត។ ច្បាប់​បោះ​ឆ្នោតរបស់យើងបានចែង រៀងរាល់នាថ្ងៃអាទិត្យ សប្តាហ៍ទី ៤ ​នាខែកក្កដា រាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង ត្រូវធ្វើ​ការ​បោះ​ឆ្នោត។ ដូច្នេះ តាំងពីមុនមក យើងតែងតែបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃអាទិត្យ នៃសប្តាហ៍ទី ៤ (ខែកក្កដា) ជូន​កាល​ប៉ះថ្ងៃទី ២៦ ជួនកាលប៉ះថ្ងៃទី ២៧ ជួនកាលប៉ះថ្ងៃទី ២៨ ហើយគាប់ជួននៅឆ្នាំ ២០១៨ វាប៉ះដល់​ថ្ងៃ​ទី ២៩ ខែកក្កដា។ អញ្ចឹងទេ អ្នកដែលមិនចូលបោះ គឺរឿងរបស់អ្នក នោះវាជាសិទ្ធិមួយដែរ​ក្នុង​ចំ​ណោម​សិទ្ធិ ​ទៅបោះឆ្នោតក៏ជាសិទ្ធិ មិ​នទៅបោះឆ្នោតវាក៏សិទ្ធិ មិនចូលរួមបោះឆ្នោតវាក៏ជាសិទ្ធិ ចូលរួមបោះឆ្នោត​វា​ក៏សិទ្ធិ។ នេះហើយគឺជាការអនុវត្តនូវសិទ្ធិពិតប្រាកដដែលបាន និងកំពុងធ្វើ និងបន្តធ្វើនៅក្នុងព្រះរាជា​ណា​ចក្រកម្ពុជា។

ថ្ងៃនេះ ក្មួយៗបានមកចំនួន ១៥ ១១៣ នាក់ មកពី ១៣ រោងចក្រ ពូគ្មានអ្វី(ច្រើនទេ) គ្រាន់តែជាកំដរដៃទេ សូម​ជូនក្មួយៗម្នាក់ ២ ម៉ឺនរៀលតែប៉ុណ្ណោះ។ តែក្មួយៗមិនមែនសំដៅមករកប្រាក់ហ្នឹងទេ ប្រាក់ក្មួយៗបាន​ច្រើន ប្រាក់ពូនេះគ្រាន់តែកំដរដៃទេ តែនេះវាជាការជួបសំណេះសំណាលទំនាក់ទំនងរវាងមេដឹកនាំ​ជាមួយ​នឹង​កម្មករ/ការិនី ក្នុងដំណើរនៃការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្មនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែ កាយវិការដែលក្មួយបានធ្វើ​ចំ​ពោះពូ មិនមែនគ្រាន់តែជាទំនាក់ទំនងរវាងមេដឹកនាំ ជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋទេ នោះគឺជាកាយវិការចាត់​ទុក​ពូ​ដូចជាឪពុក ដូចជាជីតា ពូសូមអរគុណ។ យើងមើលស្គាល់នូវកាយវិការនេះ ហើយក្មួយៗ សុំ​អភ័យ​ទោស នៅពេលឃើញគេយកកន្សែងមកជូត ដោយសារក្រែមច្រើនពេកសងខាង មិនមែនស្អប់ខ្ពើមក្មួយទេ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រែមវាប្រឡាក់មុខទាំងសងខាង ទើបគេយកកន្សែងមកជូត តែពូមើលខ្លួនឯងមិនដឹងទេ។

ក្មួយៗខ្លះរហ័សណាស់ មួយភ្លែត(ថើប)៣ ដងនោះ។ ពេលសុំតែមួយទេ ដល់ទៅថើប ៣ ដង។ អរ​គុណណាស់ នេះគឺជាកាយវិការបង្ហាញពីទឹកចិត្តស្រឡាញ់រាប់អាន ក្នុងឋានៈជាសាច់ឈាមតែម្តង ហើយ​កាយវិការ​នេះធ្វើឲ្យពូមានអារម្មណ៍ថា ជីដូនជីតា ឪពុកម្តាយ រហូតមកដល់ក្មួយៗ បានស្គាល់ពូ​បាន​ច្បាស់​ណាស់ នៅក្នុងដំណើរជាតិកម្ពុជារបស់យើង និងក្នុងដំណើរជីវិតរបស់ក្មួយៗ ក៏ដូចជាក្រុមគ្រួសារ​ក្មួយៗ។ ថ្ងៃនេះ ដោយសារពិនិត្យឃើញថា ចំនួនសិល្បករ/ការិនីក៏មានចំនួនច្រើន ក៏សូមបង្កើន​ថវិកា​ឡើង​ទៅ​ដល់ ៥ លានរៀលជូនក្រុមសិល្បៈ ឡើងថ្លៃបន្តិច ពីមុនបាន ២ លាន ឥឡូវ ៥ លាន។ ឯណា សុធាវី ឡើង​មកត្រៀមកន្សែងក្រហមហ្នឹងត្រូវច្រៀងមុនគេ (និយាយលេង) ហើយច្រៀងទាក់ទងនឹងបទកម្មករឲ្យ​បាន​ច្រើន​បន្តិច។ ក្មួយៗ ដែលមានផ្ទៃពោះ បន្តិចទៀតពូនឹងដើរទៅតាមហ្នឹង ជូនផ្ទាល់ដៃ មួយស្រោមសំ​បុត្រ​ម្នាក់ ហើយពូមិនថាប៉ុន្មានទេ បើកមើលខ្លួនឯងទៅ ប៉ុន្តែ រំលឹកក្មួយណាមានផ្ទៃពោះមានកូនភ្លោះ សូម​ប្រាប់ពូ នឹងទទួលបាន ២ ស្រោមសំបុត្រ។

អរគុណណាស់ យើងបានដើរមកដល់ទីបញ្ចប់មែនទែនហើយ យប់ត្រជាក់ ដល់ថ្ងៃក្តៅ ហ្នឹងជាការធម្មតា​រវាង​ព្រះចន្ទ និងព្រះអាទិត្យ។ ហើយជាទីបញ្ចប់ សូមផ្តាំផ្ញើតាមរយៈក្មួយៗទៅកាន់ក្រុមគ្រួសារ ជាមាតា​បិតា ជាជីដូនជីតា និងក្រុមគ្រួសារ នូវការសាកសួរសុខទុក្ខ ហើយសង្ឃឹមថា ពួកគាត់នឹង​ផ្តល់នូវ​ការ​គាំទ្រសម្រាប់គណបក្សប្រជាជន សម្រាប់ពូបន្តការដឹកនាំក្នុងរយៈពេលមិនតិចជាង ១០ ឆ្នាំទៀត។ ហើយ​ក៏សូមជូនពរចំពោះក្មួយៗទាំងអស់ សូមប្រកបដោយពុទ្ធពរ និងពរទាំង ៥ ប្រការ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ បដិភានៈ កុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ៕