Speech given by the Prime Minister on national and international occasions, review conference, etc. in English and in Khmer
សួស្ដីក្មួយៗ ចៅៗ និងជនរួមជាតិទាំងឡាយ! ស្អែកនេះជាថ្ងៃបុណ្យអុំទូកហើយ ។ ឆ្នាំនេះកំពស់ទឹកមិនខ្ពស់ពេក ក៏មិនទាបពេក ល្មមអាចឱ្យយើងប្រារព្ធពិធីបុណ្យអុំទូកបាន។ ចំពោះក្មួយៗចៅៗ ជំនាន់ក្រោយ តើចៅៗក្មួយៗដឹងទេថា ហេតុអ្វីយើងធ្វើបុណ្យអុំទូកនៅខែទឹកស្រក ហើយយើងអុំពីខាងស្ពានជ្រោយចង្វា មកវេទិកានៅមុខព្រះបរមរាជវាំង? បងប្អូន ក្មួយៗ ចៅៗ អាចគិតថា ដោយនេះជាការចៃដន្យ ដែលអ្នករៀបចំធ្វើដូច្នេះតាំងពីដើមមក។ តើវាគ្រាន់តែជាទម្លាប់ទេឬអី? តាមពិត បើក្មួយៗចៅៗធ្លាប់ឮពាក្យថា « រុញទូកបណ្ដោយទឹក » នោះចៅៗក្មួយៗនឹងយល់អ្វីៗស្ទើរតែទាំងអស់។ ហើយបើក្មួយៗចៅៗ ធ្លាប់អុំ ឬចែវទូកទៀតនោះ ទើបក្មួយៗចៅៗយល់កាន់តែច្បាស់ថា វាហត់ប៉ុណ្ណាដែលត្រូវអុំ ឬចែវទូក រាប់យោជ…។ ធ្វើជាអ្នកដឹកនាំ និងជាអ្នកនយោបាយក៏ដូច្នេះដែរ។ ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមចែករំលែកមេរៀន leadership ជូនក្មួយៗចៅៗខ្លះ ក្រែងមានក្មួយៗចៅៗខ្លះអាចយកទៅប្រើការបានជាប្រយោជន៍ សម្រាប់ខ្លួន និងសង្គមជាតិកម្ពុជាយើង។ មេរៀននេះប្រហែលជារកមិនឃើញក្នុងសៀវភៅឡើយ។ មានកាលៈទេសៈច្រើនណាស់នៅក្នុងជីវិតដឹកនាំដែលយើងត្រូវប្រើវិធីសាស្រ្ត រុញទូកបណ្ដោយទឹក។ ប៉ុន្តែមានកត្តា ២ ដែលក្មួយៗចៅៗត្រូវដឹង៖ – ទី១ តើពេលណា ត្រូវរុញបណ្ដោយទឹក ? តើពេលណាត្រូវចាំសិនទម្រាំខ្សែទឹកឡើងគ្រប់ល្បឿន…
កម្ពុជាមិនឲ្យមានកងទ័ព ឬមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសលើទឹកដីខ្លួន ដែលនឹងរំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួននោះទេ … ខ្ញុំក៏ទទួលបាននូវលិខិតរបស់ Mike Pence ដែលជាអនុប្រធានាធិបតីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បង្ហាញអំពីកង្វល់ទាក់ទងជាមួយនឹងការនឹងវត្តមានមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករបស់ចិននៅពេលខាងមុខនៅកម្ពុជា។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូនបងប្អូនជនរួមជាតិ ក៏ដូចជាមិត្តភក្តិបរទេសទាំងអស់ថា តើកម្ពុជាមានការចាំបាច់ ដើម្បីនឹងរំលោភនូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ឬទេ? រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា បានហាមឃាត់វត្តមានរបស់កងទ័ពបរទេស ឬការមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន។ កងទ័ពរបស់ខ្លួនក៏ត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យចូលរួមនៅក្នុងប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសណា លើកលែងតែក្រោមឆ័ត្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដូចដែលយើងកំពុងស្ថិតនៅប្រទេសលីបង់ ស៊ូដង់ ស៊ូដង់ខាងត្បូង ម៉ាលី និងអាហ្រ្វិកកណ្តាល។ នេះជាចំណុចមួយដែលសូមបញ្ជាក់ទៅកាន់សាធារណជន ទៅកាន់មិត្តភក្តិបរទេស។ ខ្ញុំក៏នឹងតបឆ្លើយលិខិតរបស់អនុប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីជំហររបស់កម្ពុជា ទាក់ទងទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ដែលហាមឃាត់នូវវត្តមានកងទ័ព មូលដ្ឋានកងទ័ពបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មិនថា ជើងគោក ជើងទឹក ឬជើងអាកាសនោះទេ។ តើកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវការកងទ័ពបរទេសលើទឹកដីខ្លួនឬទេ? ចំណុចទី ២ ចោទចេញជាសំណួរថា តើកម្ពុជាត្រូវការកងទ័ពបរទេសនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួនដើម្បីអ្វីទៅ? តើកម្ពុជាត្រូវការច្បាំងជាមួយអ្នកណា? កម្ពុជាមានកម្លាំងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួនរួចទៅហើយ មិនមានការចាំបាច់ដើម្បីដាក់កងទ័ពបរទេសមកជំនួយទេ … កម្ពុជា គ្មានការចាំបាច់ដើម្បីនឹងត្រូវការអន្តរាគមន៍ដោយកងទ័ពបរទេសនោះទេ។ តើយើងវាយជាមួយអ្នកណា? វាយជាមួយប្រជាជនខ្លួនឯង(ឬ)? វាយជាមួយថៃ? វាយជាមួយវៀតណាម ឬឡាវ ឬវាយជាមួយប្រទេសណា? នេះជាចំណុចមួយដែលគួរឲ្យងឿងឆ្ងល់ណាស់។ តើគេមានចេតនាចង់ធ្វើអ្វីចំពោះកម្ពុជា?…
ជាង ២ ឆ្នាំ មិនបានមកជួបគ្នា ថ្ងៃនេះ បានមកជួបជាមួយនឹងចៅៗ ក៏ដូចជា ថ្នាក់ដឹកនាំ ព្រមទាំងលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ដែលបានមើលថែទាំ ចំពោះចៅៗនៅតាមសាលារហូតទៅដល់បួន។ បើគិតពីចុងឆ្នាំ ២០១៥ មកដល់ឥឡូវ គឺរយៈជាង ២ ឆ្នាំ ដែលយើងមិនបានជួបគ្នា។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលបាន(សន្យាថានឹង)ផ្តល់មក គឺផ្តល់ជារៀងរាល់ខែទៀតទាត់ទៅតាមការកំណត់ នៅក្នុងរយៈពេលមុននេះ។ ក្នុងនោះ មជ្ឈមណ្ឌលគ-ថ្លង់ ទាំងនៅកន្លែងនេះ និងនៅកន្លែងពីរផ្សេងទៀត ព្រមទាំងកុមារកំព្រាភ្នំពេញ ដែលមុននេះហៅថា អាស្ប៉េកា ក៏បានផ្តល់ជាទៀងទាត់ ទាំងអង្ករ/ថវិកា និងថ្លៃភ្លើង ដែលត្រូវទូទាត់ជូន ហើយយាយក៏បានផ្តល់ ២០ លានរៀល/១ ឆ្នាំ។ អធ្យាស្រ័យចំពោះការអាក់ខានមិនបានមកប៉ុន្មានឆ្នាំ ថ្ងៃនេះ បានវិលត្រឡប់មកជួបចៅៗ ហើយសូមអធ្យាស្រ័យ ចំពោះលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ក៏ដូចជា ថ្នាក់ដឹកនាំ ព្រមទាំងចៅៗ អំពីការអាក់ខាន។ ប្រហែលជាចៅៗបានដឹងហើយថា តា និងយាយរវល់ពេក។ យាយចង់មកតាំងពីថ្ងៃម្សិលមិញឯណោះ ប៉ុន្តែ តាហត់។ មកពីប្រជុំនៅប្រទេសសាំងហ្គាពួរ…
