Speech given by the Prime Minister on national and international occasions, review conference, etc. in English and in Khmer
(១) ការនឹករលឹកប្រៀបបីដូចជាឪពុកនិងកូន ជីតានិងចៅ ទាំងអស់គ្នាសុខសប្បាយទេ? អម្បាញ់មិញមកពីខាងនោះ។ ខាងចុងកុំច្រណែន។ ការពិតគេហាមប៉ះពាល់គ្នា ប៉ុន្ដែអម្បាញ់មិញដូចជាពិបាកហាម ដូចជាការនឹករលឹកគ្នា រវាងឪពុកនិងកូន ឬជីតានិងចៅ។ សង្ឃឹមថាក្រសួងសុខាភិបាលនឹងមិនប្ដឹងយើងអំពីការរំលោភលើវិធានសុខាភិបាលទេ។ អម្បាញ់មិញនេះក្លាយទៅជាបុរសថ្ពាល់ផ្អែម។ នាងៗថើបប្រហែលជា ៣ ដង។ ងាកមកខាងនេះអម្បាញ់មិញដើរទៅហួស ខាងអ្នកមានផ្ទៃពោះ ៥៩៦ នាក់ ដែលបានមកចូលរួមថ្ងៃនេះ។ មានរឿងចម្លែកមួយ គួរនិយាយឲ្យហើយ។ អម្បាញ់មិញពរចៅម្នាក់ ហើយទើបបាន៣ ខែទេ ក៏បានសួរទៅម្ដាយ … បានដឹងរឿង (ខ្ញុំ)បានសួរបញ្ជាក់ កាលដែលឆ្លងទន្លេហ្នឹងគេបានប្រាក់ទៅឲ្យឬអត់? (ថាបាន) ប៉ុន្ដែមានរឿង១ ប្ដីទៅការប្រពន្ធ(ទៀត) នៅថ្ងៃទី១ ខាងមុខនេះ។ កូន៣ ទៅហើយ ប្ដីទៅការប្រពន្ធ។ អញ្ចឹងទេ លោកប្ដីអើយ! អត់ទាន់ការទេ វិលមករកកូនយើង។ វាអត់មានអីច្បាស់លាស់ជាងប្រពន្ធយើងដែលមានកូនបីហើយទេ។ អញ្ចឹងប្រសិនបើបានលឺពូនិយាយ ក្មួយត្រឡប់មកវិញមក …។ និទានរឿង ទាហានប្រពន្ធបី ឥឡូវ និទានរឿងមួយសិនចុះ។ កាលពីមុននិយាយពីរឿងព្រះរាជាព្រះអង្គចង់ដឹងថា មន្ដ្រីរបស់ព្រះអង្គមានខ្លាចប្រពន្ធប៉ុន្មានអ្នក។អ្នកអត់ខ្លាចមានប៉ុន្មានអត់ខ្លាចមានប៉ុន្មាន។ ប៉ុន្ដែឥឡូវចង់និទានពីមេទាហានម្នាក់ដែលជាមេកងតូចទេ មានទាហានប្រហែល…
សូមក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះតេជព្រះគុណ ព្រះសង្ឃ សម្ដេច ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី។ ក្មួយៗនិស្សិតជ័យលាភី ដែលទទួលសញ្ញាបត្រនៅថ្ងៃនេះ ជាទីមេត្រី។ ថ្ងៃនេះ យើងមានការរីករាយ ដែលបានធ្វើពិធី ២រួមគ្នា ទី១ សម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់នូវអាគារសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈថ្មី និងទី២ ចែកសញ្ញាបត្រជូននិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យចំនួន ៨៨៨ នាក់។ (១) សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈក្បែរសារមន្ទីជាតិបានកកើតជាង១០០ឆ្នាំមកហើយ ដូចលោកជំទាវ ភឿង សកុណា បានលើកឡើងអម្បាញ់មិញនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់គាត់។ ខ្ញុំគួរចាប់ផ្ដើមនិយាយអំពីប្រវត្តិនៃការកកើតសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈនៅទីកន្លែងនេះ។ យើងបានដឹងហើយអំពីប្រវត្តិដែលបានកកើតក្នុងរយៈពេលជាង ១០០ឆ្នាំ នៃសាកលវិទ្យាល័យវិចិត្រសិល្បៈនៅក្នុងប្រទេសរបស់យើង ដែលសាកលវិទ្យាល័យនោះ ក៏កំពុងស្ថិតនៅឯទីក្រុងភ្នំពេញ ជិតសារមន្ទីរជាតិរបស់យើង ដែលយើងនឹងប្រើប្រាស់បន្តតាមការចាត់ចែងរបស់ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ។ (២) សំណេះសំណាលជាមួយសិល្បៈករ/ការិនី សិស្សមធ្យមសិក្សានៅសាលាក្បែរស្តាតចាស់ ខ្ញុំនៅចាំបានថា ក្នុងជំនាន់អតីតរដ្ឋកម្ពុជា ឯកឧត្តម ឆេង ផុន បានទៅរកទីកន្លែងមួយនៅម្ដុំក្បែរស្ដាតចាស់។ ខ្ញុំក៏ធ្លាប់ទៅកាន់ទីនោះដើម្បីជួបសំណេះសំណាលជាមួយសិល្បករ សិល្បការិនី និងសិស្សមធ្យមសិក្សាផ្នែកវិចិត្រសិល្បៈ។ ក្រោយមក ដោយសារតែយើងខ្វះធនធាន យើងក៏បានផ្ទេរកន្លែងនោះទៅឱ្យវិស័យឯកជន។ យើងទៅបង្កើតកន្លែងថ្មីដើម្បីនឹងដោះដូរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំពិតជាមានការសោកស្ដាយ ដោយសារតែទីកន្លែងដែលបានដោះដូរទៅនោះ ពេលខ្លះវាលិចទឹក ពេលខ្លះកូនសិស្សរបស់យើងត្រូវដើរឆ្លងភក់ទៅរៀន។…
សម្ដេច ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រីប្រិយមិត្តបរទេស ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមនាក្នុងឱកាសនេះ!លោកគ្រូពេទ្យ បងប្អូនជនរួមជាតិ និស្សិត ដែលបានអញ្ជើញចូលរួម! (១) អគារនេះកើតពីថវិការដ្ឋផង និងថវិកាពីសប្បុរសជននានា ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំនិងភរិយាសប្បាយរីករាយដែលបានមកសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់នូវអគារមួយនៃផ្នែកមួយនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែតរបស់យើងនេះ។ យើងបានបិទផ្លូវសម្រាប់ធ្វើពិធីមួយនេះ ដែលសង្ឃឹមថាអ្នកធ្វើដំណើរទាំងឡាយនឹងអាចយល់អំពីគោលបំណងនៃការបិទផ្លូវនេះ … បន្តិចទៀតនឹងបើកផ្លូវនេះវិញ។ ខ្ញុំអរគុណឯកឧត្ដម សាស្រ្តាចារ្យ ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាល ដែលបានធ្វើរបាយការណ៍អម្បាញ់មិញទាក់ទង នឹងការកសាងអគារមួយនេះ។ ខ្ញុំក៏សូមយកឱកាសនេះថ្លែងនូវការកោតសរសើរចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ដែលបានខិតខំកសាងនូវមន្ទីរពេទ្យនេះតាមរយៈនូវដំណាក់កាលខ្លះ ដែលខ្ញុំនឹងជម្រាបជូននៅបន្តិចទៀតនេះ។ ខ្ញុំក៏សូមអរគុណចំពោះសប្បុរសជននានាដែលបានគាំទ្រសម្រាប់ការអំពាវនាវរបស់ខ្ញុំ ក៏ដូចជាជូនចំពោះឯកឧត្ដម អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលបានយល់ស្របតាមសំណើរបស់ខ្ញុំ ទម្លាក់ថវិកា ៣០ លានដុល្លារសម្រាប់មកកាន់ទីនេះ។ ដូចដែលឯកឧត្ដម ម៉ម ប៊ុនហេង បានធ្វើរបាយការណ៍ វាពិតជាមានទំនាក់ទំនងជាមួយខ្ញុំពិតប្រាកដមែន។ នៅពេលនោះ ម្ដាយក្មេករបស់ខ្ញុំត្រូវយកមកសង្គ្រោះនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែតនេះ។ មូលហេតុនេះ ធ្វើឲ្យខ្ញុំខកខានមិនបានចេញទៅប្រជុំអាស៊ាន-កូរ៉េ និងមេគង្គ-កូរ៉េ (ពេលនោះ មេគង្គ-កូរ៉េ បានលើកកម្រិតពីថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស ទៅជាថ្នាក់ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល)។ ខ្ញុំបានប្រាប់ប្រធានាធិបតី Moon…
